Sunday, March 29, 2015

ઇન્ક્રીમેન્ટ નામનું ગાજર

કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી

માર્ચ મહિનામાં થાય છે એટલું કામ જો દરેક કંપની આખું વરસ કરે તો ભારતનો જીડીપી ડબલ ડીજીટમાં રમતા રમતા આવી જાય. માર્ચમાં બે રીતે કામ થાય છે. એક, વરસના અધૂરા ટાર્ગેટ પુરા કરવા માટે અને બે, એ ટાર્ગેટ પુરા કરેલા બતાવી તગડું ઇન્ક્રીમેન્ટ લેવા માટે. એથ્લેટ્સ રેસમાં દોડે તો પહેલો આવે એને ગોલ્ડ, બીજાને સિલ્વર અને ત્રીજાને બ્રોન્ઝ અને બાકી બધાને ભાગ લીધાનો ટાંટિયા તોડવાનો લહાવો લેવા મળે છે. ક્રિકેટમાં નવ મેચ રમી ફાઈનલમાં જીતનારને વર્લ્ડ કપ મળે છે, અને બાકીની અમુક ટીમોએ એરપોર્ટ પરથી વેશપલટો કરી ઘેર જવું પડે છે. આજકાલ એપ્રેઈઝલ-ઇન્ક્રીમેન્ટ પછી સ્ટાફમાં ઘણાને ‘લેવાનું ગાજર અને રહેવાનું હાજર’ (LGRH) ટાઈપની ફીલીંગ થતી હોય છે.

ગાજર મળતું હોય તો પણ ખોટું નથી. પુરુષો માટેની એનર્જી ટેબ્લેટસમાં બીટા કેરોટીન નામનું એક રસાયણ આવે છે જે શરીરમાંના હાનીકારક ‘ફ્રી રેડિકલ્સ’ ઘટાડવાનું કામ કરે છે. આ બીટા કેરોટીન ગાજરમાંથી મળી આવે છે. એના સેવનથી માણસમાં શક્તિ-સ્ફૂર્તિનો સંચાર થતો હોવાનું કહેવાય છે. માલિકો અને એચ.આર. મેનેજરો પણ તેમના કર્મચારીઓ અને એક્ઝીક્યુટીવોમાં શક્તિસંચાર કરવા ઇન્ક્રીમેન્ટ નામનું ગાજર લટકાવતા હોય છે. આખરે ગાજર પાછળ દોડનાર સોમાંથી સાતને જ ગાજરનું બટકું ભરવા મળતું હોય છે, બાકીના ગધેડા બને છે. સદીઓથી આ પરમ્પરા ચાલી આવે છે. ગાજરની આશમાં દોડવું એ ગધેડાની નિયતિ ગણાય છે.

નોકરીમાં કાંતો પ્રમોશન મળે છે અથવા કેમ ન મળી શકે એનાં કારણો મળે છે. તમે આખું વરસ ગધ્ધામજુરી કરી હશે તો તમને ‘સ્માર્ટ વર્ક શું કહેવાય એ જરા શીખો’ એમ કહેવામાં આવશે. પણ તમે સ્માર્ટ વર્ક કરતા હશો તો એ કામચોરીમાં ખપશે. શરણાઈ વગાડવાવાળાને સાંબેલું વગાડી બતાવવાનું કહેનાર શેઠ એ આજે બોસના નામે ઓળખાય છે. પાછું દરેક બોસ આ કવિતામાંથી શેઠ બનાવામાં જ સાર છે, એવું શીખ્યા છે. એકંદરે તમે ઇન્ક્રીમેન્ટ માંગો અને તમને ગયા વરસમાં તમે શું કરી શકયા હોત એનું લાંબુ લીસ્ટ પકડાવવામાં આવે તો એમ સમજજો કે આ વરસે તમે ઇન્ક્રીમેન્ટ નામની ફ્લાઈટ ચુકી ગયા છો અને કંપનીના જનરલ ડબ્બામાં મુસાફરી કર્યે રાખો.

ગાજર સિવાય ઇન્ક્રીમેન્ટ એ રોટલો છે, જેના માટે કર્મચારી નામની બિલાડીઓ અંદર અંદર ઝઘડે છે, પણ એના ભાગ પાડવાનું કામ બોસ નામના વાંદરાના હાથમાં હોય છે. પછી જેમ વાર્તામાં થાય છે એમ મોટા ભાગના ટુકડા બોસ ખાઈ જાય છે ! પણ ઇન્ક્રીમેન્ટ ન અથવા નહીવત મળે ત્યારે ગીતાનો આ શ્લોક ‘કર્મણ્યેવાધિકારસ્તે ....’ કામમાં આવે છે. દેશની સૌથી જાણીતી ગુજરાતી કંપની માટે એવું કહેવાય છે, અને અમે એની ખાતરી કરી છે, કે એ કંપનીમાં તમે કામ કરો તો તમને અનુભવ જ મળે, કમાવ નહિ ! ટૂંકમાં LGRH.

જોકે સાચેસાચ કામ કરવું અને કામ કરતા દેખાવું બે અલગ બાબતો છે. ઘણીવાર ‘બેસ્ટ પરફોર્મન્સ ઇન કાર્ટ પુલિંગ’નો એવોર્ડ બળદિયાને બદલે ગાડા નીચે ચાલનારા કૂતરા લઇ જતા હોય છે. આવું નોકરીમાં જ નહિ, લગભગ દરેક જગ્યાએ બને છે. જેમ કે કોલેજની ક્રિકેટ ટીમોમાં અમુક નમુના એવા આવી જતા હોય છે, જેમનું ગેમ સિવાયનું બધું જ ‘ટોપ કોલેટી’નું હોય! એમનાં સ્પોર્ટ્સ વેર અને સ્પોર્ટ્સ ગીયર બ્રાન્ડેડ હોય છે. ચ્યુઇન્ગમ ચાવવાની સ્ટાઈલ, દાઢી, હેર સ્ટાઈલ વગેરે ટીમ ઇન્ડીયાના ખેલાડીને આંટી જાય એવી. દરેક બોલે સ્ટાઈલથી બેટ ફેરવ્યા પછી દ્રવિડ કે તેંદુલકરના પોઝમાં એવા ચોંટી જાય કે ફોટોગ્રાફર નિરાંતે ૩૬૦ ડીગ્રી ફોટોગ્રાફી કરી શકે, પણ આ આઈટમની બોડી પાસેથી બોલ પસાર થતો હોય તો ‘જો પેલો જા...ય...’ કરીને બતાવવા માટે જવાન રાખવો પડે. ફિલ્ડીંગમાં ગરનાળા જેવા હોય. કેચ કરવા માટે એમને ટોપલો આપો તો બોલ ટપ્પો પડીને નીકળી જાય, ખુલ્લા મોઢાનો કોથળો આપો તો કાણું પાડીને બહાર નીકળે ! આવા લોકો બૂટથી કેપ સુધી ક્રિકેટર જેવા દેખાતા હોવાને કારણે જ આવા એકટરો કોલેજની ટીમમાં આવી ગયા હોય છે.
---

અને છેલ્લે કોર્પોરેટ રામાયણ કથા. લક્ષ્મણને મૂર્છિત જોઈ વ્યથિત રામે પોતાના સૌથી ફાસ્ટ, રીલાયેબલ અને ડિસિપ્લિન્ડ એમ્પ્લોયી હનુમાનજીને સંજીવની લેવા માટે રવાના કર્યા. હનુમાનજીની આ ખાસિયત હતી. બીજાં એમ્પ્લોયીની જેમ ‘અત્યારે છેલ્લી ઘડીએ ટીકીટ નહિ મળે તો?’ અથવા ‘કાલે મારે મારી ભાભીની બેનના બેબી શાવરમાં જવાનું છે’ કે ‘પર્વત પર સંજીવની કઈ રીતે શોધીશ?’ જેવા ફાલતું બહાના કાઢવાની એમને ટેવ નહોતી. એ તો આજ્ઞા મળી કે ચાલી નીકળ્યા. સંજીવની શોધી જોઈ, પણ છોડના વર્ણનમાં ‘ત્રણ ફૂટ જેટલી ઊંચાઈનો અને લીલા અણીવાળા પાંદડા ધરાવતો છોડ’ એટલું જ લખ્યું હતું, પણ આવાં તો ઘણાં બધાં છોડ હતાં. હનુમાનજી એ વિચાર્યું કે પાછો પૂછવા જઈશ તો કદાચ એકાઉન્ટન્ટ બે વાર ટીએડીએ પાસ નહિ કરે અને આવવા-જવામાં સમય જશે એ દરમિયાન કોક બીજો સંજીવની શોધી લાવશે. છેવટે એમણે આખો પહાડ જ સાથે લઈ લીધો. ત્યાં પહોંચીને ફાર્માસિસ્ટે સંજીવની શોધી કાઢી. હનુમાનજીના વિરોધીઓએ ટીકા પણ કરી. પણ રામનું કામ થઈ ગયું. લક્ષ્મણ પાછાં ડ્યુટી પર હાજર થઈ ગયાં. અને કંપનીના પ્રોડક્શન વિભાગે પર્વત છુટો પાડીને પથ્થર, માટી, વનસ્પતિ અને અન્ય વસ્તુઓનો પ્રોડક્શનમાં ઉપયોગ કરી લીધો. આમ હનુમાનજીએ ચિરંજીવી એવોર્ડ, લંકાની ટ્રીપ અને બબ્બે પ્રમોશન અંકે કરી લીધા.
---
મસ્કા ફન

રેટ રેસમાં તમે જીતો તો પણ તમે ઉંદર જ રહો છો. (કહેવત)

મહિમા માર્ચ મહિનાનો

મુંબઈ સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૨૯-૦૩-૨૦૧૫ | અધીર અમદાવાદી |
 
માર્ચ મહિનામાં હોળી અને ચૈત્રી નવરાત્રી આવે છે. માર્ચમાં મહિલા દિવસ, ચકલી દિવસ અને શહીદ દિવસ આવે છે. આ માર્ચનું ધાર્મિક, ઐતિહાસિક, સામાજિક અને સંસ્કૃતિક મહત્વ થયું. પણ ભારતમાં માર્ચ મહિનાનું આર્થિક મહત્વ વધુ છે. માર્ચમાં ફાઈનાન્સિયલ વરસ પૂરું થાય છે અને એ પૂરું થાય એ પહેલા હિસાબોમાં થઇ શકે એટલી તડજોડ કરવા માર્ચ મહિનામાં લોકો બમણા જોરથી કામ કરે છે. ધારો કે તમારી પાસે સફેદ રંગનું શર્ટ હોય એમાં ડાઘ પડે અને નીકળે તેમ ન હોય તો આખા શર્ટને કાળો રંગ કરી શકાય છે, પણ કાળાને સફેદ નથી કરી શકાતું. માર્ચ મહિનામાં બ્લેકના વ્હાઈટ અને વ્હાઈટના બ્લેક થાય છે અને એમ કરવાનો મહિમા છે. લોકરમાં પડેલા રૂપિયા બેંકનાં ખાતા સુધી અને બેન્કમાંથી ઉપડેલા રૂપિયા લોકર સુધી ગતિ કરે છે.

માર્ચમાં ટાર્ગેટ પુરા કરવાનો પણ મહિમા છે. વેચવાનાં ટાર્ગેટ. ખર્ચ કરવાનો ટાર્ગેટ અને ઉઘરાણીનો ટાર્ગેટ. સ્વાઈન ફ્લુના લીધે થયેલા દેશ અને ગુજરાતમાં આટલા મોતથી એવું લાગે છે કે યમને પણ બોગસ ફાર્માસ્યુટીકલ કંપનીઓ અને ડોકટરોના હોવા છતાં આ વર્ષના ટાર્ગેટ પુરા કરવામાં ફાંફા પડ્યા હશે. અમુક ક્રિકેટરોએ પણ આખા વરસમાં નહોતા કર્યા એટલા રન માર્ચ મહિનામાં આયોજિત વર્લ્ડ કપમાં કર્યા છે. લક્ષ્યાંક પુરા કરવા ઇન્કમટેક્સ અને સર્વિસ ટેક્સના દરોડા પણ માર્ચમાં વધુ પડતા હોય છે. વરસ દરમિયાન દબાવી રાખેલી સરકારી ગ્રાન્ટ વપરાયા વગર પડી ન રહે એટલે માર્ચ મહિનામાં સામે ચાલીને ગ્રાન્ટ રીલીઝ કરવામાં આવે છે. અમારું ચાલે તો માર્ચ મહિનામાં થયેલ કામને બાર વડે ગુણી આવનાર વર્ષના ટાર્ગેટ આપીએ.

માર્ચ અપ્રેઝલનો (મૂલ્યાંકન) મહિનો છે. અપ્રેઝ્લના અંતે ઇન્ક્રીમેન્ટ મળે છે. હનુમાનજી એ બેસ્ટ એમ્પ્લોયીનો દાખલો છે. લક્ષ્મણ મૂર્છિત થાય છે અને હનુમાનજીને સંજીવની લેવા મોકલવામાં આવે છે. જોકે સંજીવની ઓળખી ન શકવાને કારણે હનુમાનજી વિચારે છે કે પાછો પૂછવા જઈશ તો કંપની બે વાર ટીએડીએ આપશે નહિ અને આવવા-જવામાં સમય જશે એ દરમિયાન કોક બીજો સંજીવની શોધી લાવે. આમ તેઓ આખો પર્વત ઊંચકી લાવે છે, અને બેસ્ટ એમ્પ્લોયીનો એવોર્ડ અને ઇન્ક્રીમેન્ટ અંકે કરી લે છે. આ આખી ઘટના માર્ચ મહિનામાં બની હતી એવું પણ અમુક જાણકારો કહે છે.

જેમ વૈતરણી પાર કરવા ગાયનું પુંછડું પકડવામાં આવે છે, એમ માર્ચ એન્ડનું પુંછડું પકડી કેટલાય લોકો થઇ શકે એવા કામની મુદત એપ્રિલ પર પાડે છે. માર્ચ મહિનામાં પ્રોફેસર પણ એમ કહે કે ‘હું બીઝી છું’ તો લોકો એ માની લે છે. જેને પાન નંબર અને પાના નંબર વચ્ચે ભેદ ખબર નથી, તે પણ માર્ચમાં ‘ઇન્કમટેક્ષનું કરવામાં બીઝી’ હોઈ આપણને સમય નથી આપતો. આમ ઇન્કમટેક્સનું કરવું એ ગર્ભિત છે. જેમ પેલા જોકમાં ટેલીફોન રીપેર કરવાવાળાને ડોક્ટર કપડા કાઢીને એક્ઝામિનેશન ટેબલ પર સુવાનું કહે છે, તેમ માર્ચમાં ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટની ઓફિસમાં એસી સર્વિસ કરવાવાળો જાય તો એને પણ ‘એપ્રિલમાં આવજો, હમણાં સાહેબ બીઝી છે’ કહી ભગાડી મુકવામાં આવે છે.

બધાં જોકે કામ કરતાં નથી. અમુક કામ કરતાં હોવાનો દેખાવ કરે છે. જેમનાં હાથમાં જશ રેખા બહુ પાવરફુલ હોય છે, એ બીજાએ કરેલા કામોને પોતે કર્યાતુલ્ય ગણાવી ઇનામ, ઇકરામ અને ઇન્ક્રીમેન્ટ ગજવે કરી લે છે. પોતાની યોગ્યતા દેખાડવા માર્ચ મહિનામાં ઓફીસ કોરીડોરમાં ફાઈલ લઇ દોડાદોડ કરવી, ચિંતાતુર દેખાવું, એસીમાં પણ પરસેવો લુછવો અને રાત્રે મોડા સુધી ઓફિસમાં પડ્યા પાથર્યા રહેવું એ સર્વસ્વીકૃત રીતો છે. માર્ચમાં જે એકાઉન્ટન્ટ સાંજે છ વાગે ઘેર આવી જાય છે તેના તરફ લોકો શંકાની નજરે જુએ છે કે ‘ક્યાંક આની નોકરી ગઈ તો નથી ને?’ કે પછી ‘આની ઓફિસમાં પ્રોબ્લેમ લાગે છે.’ માર્ચ એન્ડમાં સાત વાગ્યે ઘેર પહોંચનારનું સ્વાગત તાળું કરે છે, અને અંતે ‘તું ક્યે દહાડે દસ વાગ્યા પહેલા આવે છે?’ જેવું સાંભળવા પામે છે.

માર્ચ મહિનો આવે આવે એટલે પોતે અને બીજાઓએ ગયા વર્ષે કરવા ધારેલ, આ વર્ષે કરવા ધારેલ, ક્યારેય ન કરવા ધારેલ, કરવા પડે એવા, કોઈ પરાણે કરાવવા માગતું હોય એવા, અને કરવાનું પ્રોમિસ આપી ભૂલી જવાયું હોય તેવા કામ પુરા કરવા ઓવરટાઈમ કરવો પડે છે. સામાન્ય રીતે એકાઉન્ટન્ટ અને મેનેજર કક્ષામાં ઓવરટાઈમનાં રૂપિયા નથી મળતા. પણ ઓવરટાઈમ મળતો ન હોય તે સંજોગોમાં ચા-નાસ્તા નામની ભાગતા ભૂતની ચોટલી પકડવાનો રીવાજ સર્વત્ર છે. જોકે નાસ્તો કર્યાનાં બે કલાકમાં ઘેર જવું એ કોરપોરેટ કલ્ચરમાં અક્ષમ્ય ગણાતું હોઈ કંપનીના ખર્ચે નાસ્તો કરી ઓવરટાઈમ કરતાં કર્મીઓમાં માર્ચ મહિનામાં ઘેર જવાની કોઈ દેખીતી ઉતાવળ જણાતી નથી.

માર્ચ એન્ડમાં આમેય કોઈ બહારગામ ફરવા જતું નથી. એટલે જ માર્ચ મહિનામાં એરલાઈન્સનાં પાઈલોટ લગભગ શટલ રીક્ષાનાં ડ્રાઈવરની જેમ તમે બેસો અને પેસેન્જર થયે વિમાન ઉપાડે છે. પેસેન્જર ન થાય તેવા કિસ્સામાં એકદમ ટેકનીકલ કારણસર ફ્લાઈટ રદ પણ થાય છે. પણ વાત હિસાબોની છે એટલે ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ ઉર્ફે સીએની વાત તો કરવી જ પડે. તમે જોજો, માર્ચ મહિનામાં કદી સીએ એન્ગેજમેન્ટ કે લગ્ન કરતા નથી. માર્ચમાં કોઈ સીએ હનીમુન પર જાય તો એ ઘટના લિમ્કા બુકમાં નોંધાઈ શકે તેવી ઘટના હોઈ શકે. સીએ તરફથી માર્ચ મહિનામાં બેબી શાવરના આમંત્રણ નથી આવતા. સીએના છોકરાઓની બર્થ ડે પાર્ટી માર્ચમાં નથી હોતી. સીએના ઘેર માર્ચમાં કથા કે પાર્ટી નથી થતાં. અમુક વસ્તુઓ પર આપણો કન્ટ્રોલ નથી અન્યથા જો ચોઈસ આપવામાં આવે તો સીએના ઘરમાં જન્મ અને મરણ પણ માર્ચ મહિનામાં ન થાય. યમરાજ આવે તો એમ કહે કે ‘એક કામ કરોને એપ્રિલના ત્રીજા વીકમાં આવો, બાને તૈયાર કરી રાખીશું.’ અરે, માર્ચ મહિનાની ૧૨ તારીખે શરુ થઇ એપ્રિલ સુધી ચાલેલી દાંડીકુચમાં પણ કોઈ સીએ મહાશયે ભાગ લીધો હોય એવી ઇતિહાસમાં નોંધ નથી. હોય તો વિગતો મોકલાવો.

Thursday, March 26, 2015

સેમીફાઈનલ માટે રજા લેવા માટેનાં સોલ્લીડ બહાના

વર્લ્ડ કપ સેમીફાઈનલ માટે રજા લેવા માટે બહાનાની સખ્ખત તંગી સર્જાઈ છે. બોસ નામના ખડ્ડૂસ પ્રાણી ‘ડેન્ટીસ્ટની અપોઈન્ટમેન્ટ’, ‘કાર સર્વિસમાં આપવાની છે’, ‘દાદી ગુજરી ગયા છે’, ‘સાસુને દાખલ કર્યા છે’ જેવા બહાના માટે રજા આપવાના નથી. તો અમે તમને આપીએ છીએ સોલ્લીડ બહાના રજા લેવાના જે એકદમ નવા અને ઇનોવેટીવ તો છે જ, અને હજુ વોટ્સેપ પર પણ આવ્યા નથી આવ્યા !

· ચકલી માટે કુંડા મુકવાના ૭૪ વોટ્સેપ મેસેજ ફોરવર્ડ કરવાના છે અને ફેસબુક પર ૧૪૬ પોસ્ટ શેર કરવાની છે, આમ નહિ કરું તો હું સમાજમાં મ્હો બતાવવાને લાયક નહિ રહું.

· સ્વાઈન ફ્લુ ટેસ્ટ કરાવવા જવાનું છે. છતાં તમે કહેતા હોવ તો મીટીંગ માટે આવી જાઉં. અત્યારે તાવ કન્ટ્રોલમાં છે, ખાલી ઉધરસ ચાલુ છે.

· અમારા એરિયામાં કાલે હડકાયા વાંદરાને પકડવા માટે મુનસીટાપલીવાળા આવવાના છે એટલે હું બહાર નહિ નીકળી શકું.

· સૌથી નાના સનની બોર્ડની પરીક્ષા છે, ટેબ્લેટમાંથી લાઈવ ટ્રાન્સમિશન થાય છે એ હેક કરવાનું છે. આખરે સોફ્ટવેર એન્જીનીયર થયાનું ક્યાંક તો કામ લાગે !

· મારા છોકરાને સ્કૂલની પરીક્ષા છે અને હું ઘરે નહિ હોઉં તો એ ભારત-ઓસ્ટ્રેલિયાની મેચ પાછળ સમય બગાડશે.

· વાણી સ્વત્રંતાને લગતી કલમ ૬૬એ નાબુદ થવાના માનમાં સુરતમાં ગાળાગાળીનો પ્રોગ્રામ છે એમાં ભાગ લેવા જવાનું છે.

· જસ્ટીસ કાત્જુએ ગાંધીજીને બ્રિટીશ એજન્ટ કીધા એનો વિરોધ કરવા કાજુ સત્યાગ્રહમાં ભાગ લેવા જવાનું છે. સત્યાગ્રહમાં કાજુ ચાવીને ઉપવાસ કરવાનું આયોજન છે.

· મારીમારી કુંડળીમાં ત્રીજા એટલે કે નોકરીના સ્થાનનો ‘માલિક’ બારમે એટલે વ્યય સ્થાનમાં ખાડામાં પડ્યો છે એવું જ્યોતિષનું કહેવું છે. એટલે તમારા ભલા માટે મેં કાલે ઘરે પૂજા રાખી છે.

· જ્યોતિષીએ મને માર્ચ મહિનાની છવ્વીસમી તારીખે જો ગુરુવાર આવતો હોય સાચવવાનું કહ્યું છે. એટલે હું તો ઘરની બહાર નહીં નીકળું.

· બટાટા દસ રૂપિયે કિલો થયા છે એટલે ઘરે કાતરી પાડવાનો પ્રોગ્રામ છે એટલે મારે મદદમાં રહેવું પડે એમ છે.

· પૃષ્ઠ ભાગે એવી જગ્યાએ ગુમડું થયું છે કે રાત્રે પણ ઉંધા સુઈ રહેવું પડે છે. આજે ઓફિસમાં પણ ઉભા ઉભા કામ કર્યું છે. એટલે કાલે નહિ આવી શકું.

· અમદાવાદમાં એક જ અઠવાડિયામાં ગરમી એકાએક કેમ વધી ગઈ એ વિષે જાગૃત નાગરિકોએ એક ચિંતન બેઠક રાખી છે એમાં ભાગ લેવા જવાનું છે.

· બિચારા ટ્રાફિક જવાનોને મેચ જોવા માટે છુટ્ટી આપવા માટે એક એનજીઓ વોલન્ટીયર દ્વારા ટ્રાફિક નિયમન કરાવવાનું છે. મેં એમાં નામ નોંધાવ્યું છે.

· પેલા બેટિંગમાં પકડાયા છે એમના લેપટોપમાં મારું નામ નીકળ્યું છે, એ કઢાવવા જવાનું છે. પોલીસવાળા હાળા હમજતા નથી કે ગુજરાતમાં એક ‘સચિન પટેલ’ ન હોય. અને આમ દરેક સચિન પટેલને બોલાવીને મેથી ન મરાય.

· અમારા એપાર્ટમેન્ટનો ઇલેક્ટ્રિક કેબલ કટ થઇ ગયો છે, એટલે આમ તો ઘરમાં રહીને ગરમીમાં બફાવાનું જ છે અને ટાઈમ પાસ પણ કેમ થાય? પણ લાઈટ આવે નહિ ત્યાં સુધી દસ માળ ઉતરવાની હિંમત નથી ચાલતી.

Sunday, March 22, 2015

પરણવાની શરતો

કટિંગ વિથ અધીર-બધીર અમદાવાદી | ૨૨-૦૩-૨૦૧૫

પહેલાના સમયમાં જે સ્ત્રીને સંસારમાં રસ ન હોય અને ઘર માંડવા માંગતી ન હોય, તે લગ્ન કરવા માટે આકરી શરત રાખતી હતી. જેમ કે ‘જે મને વાદવિવાદમાં જીતશે એની સાથે હું લગ્ન કરીશ’. કાલીદાસ અને વિધ્યોત્તમાની વાત સૌને ખબર છે. સૌ એ પણ જાણે છે કે સ્ત્રી સાથે વાદવિવાદમાં જીતવું શક્ય નથી. અમુક જણાનાં અરમાનોનું આવી શરત સાંભળીને જ બાળમરણ થઇ જતું હશે. બાકીના સ્ત્રીના હાથે પરાસ્ત થઈને જે કન્યા અન્યથા પામવાના હતા, તેનો પણ ફિટકાર પામતા હશે. સીતાજીના સ્વયંવરમાં શિવજીનું ધનુષ્ય ઊંચકવાની શરત હતી. દ્રૌપદીના સ્વયંવરમાં ફરતી માછલીની આંખ વીંધવાનું દુષ્કર કામ હતું. આવા અઘરા કામ સમ્પન્ન કરનાર આવી મહાન સ્ત્રીઓને પરણવા પામતા હતા. આજકાલની છોકરીઓ પણ, મહાન હોય કે ન હોય, પરણવા માટે શરતો રાખતી થઇ ગઈ છે.

તાજેતરમાં જ કાનપુરના રસુલાબાદમાં વરરાજા ભણેલો છે કે નહિ એ ચકાસવા માટે કન્યાએ લગ્નની વિધિ પૂરી થાય એ પહેલાં જ ભાવિ ભરથારની ગણિતની મૌખિક પરીક્ષા લઇ ફેઈલ જાહેર કરી દીધો હતો ! પરીક્ષામાં એક જ પ્રશ્ન હતો, તે પણ ઓપ્શન વગરનો ! એણે પૂછ્યું કે ૧૫ વત્તા ૬ બરોબર કેટલા થાય? અને પેલા એ જવાબ આપ્યો ૧૭! પછી તો કન્યાની એવી છટકી કે છોકરાના ભણતર બાબતમાં ઉઠા ભણાવવા બદલ આખી જાનને પોબારા ભણાવ્યા! ભાઈ .. ભાઈ ... અમને લાગે છે એ છોકરો ડોબો હોવા ઉપરાંત એક ઝીણી પીનના ચાર્જરવાળો સેકન્ડ હેન્ડ મોબાઈલ પણ ન ખરીદી શકે એવો કડકા બાલુસ પણ હશે જ. બાકી અમારો શંકરીયો પણ કેન્દ્ર સરકાર ડી.એ. જાહેર કરે કે તરત મોબાઈલ પર પગાર વધારો ગણીને માગણી મૂકી દે છે.

પ્રાણીવિશ્વમાં તો માદાઓ આગવી રીતે પરીક્ષા કરીને શ્રેષ્ઠ સાથીને પસંદ કરતી આવી છે જેથી બળુકી સંતતિ પેદા થાય. સિંહણ દ્વંદ્વમાં બીજા સિંહને પરાસ્ત કરે એ વનરાજનું જ અધિપત્ય સ્વીકારે છે. મતલબ કે લોકવાર્તાકારો જેની ડણક પર ઓવારી જાય છે ઈ ડાલા મથ્થો સાવજડો ઠામુકો છોલાઈ જાય ત્યારે એનું ઘર મંડાય છે. એક ઢેલને ઈમ્પ્રેસ કરવાના ચક્કરમાં મોર મહાશયે સાયકલના કેરિયરમાં સાવરણીઓ ભરાવીને ફરતા ફેરિયાની જેમ લાંબુ પૂછડું લઈને ચક્કર કાપવા પડે છે, તે પણ લગનની સિઝનમાં! સાલું, મોરની કળાની જેમ જ્યાં ત્યાં સાવરણીઓ ખોલી ખોલીને બતાવવાની હોય તો સાવરણીવાળો તો ‘બેન, બધી એક સરખી જ છે, લેવી હોય તો લો’ કહીને ચાલતી જ પકડે. કબૂતરાએ પણ બપ્પી લહેરી જેવું ગળું કરીને ‘ગુટરર ઘુ... ગુટરર ઘુ...’ કરતાં કરતાં સની દેઓલની જેમ ઢીચીંગ ઢીચીંગ ડાન્સ પણ કરવો પડે છે ત્યારે કબૂતરી લાઈન આપે છે.

વેસ્ટર્ન વર્લ્ડ મેરેજ કોન્ટ્રેકટથી અજાણ નથી. બ્રિટીશ મ્યુઝિયમમાં ઇસુનાં
જન્મનાં ૩૦૦-૪૦૦ વર્ષે પૂર્વેના મેરેજ કોન્ટ્રેકટ જોવા મળે છે. અમેરિકામાં લગ્ન પૂર્વે પ્રીન્યુપીટલ કોન્ટ્રાક્ટ થાય છે જેમાં જે વધુ ડોલર વાળી પાર્ટી હોય તે કયા સંજોગોમાં છૂટાછેડા આપે તો સામેવાળી પાર્ટીને ફદિયું પણ પકડાવવાનું નથી રહેતું તથા મેરેજ દરમિયાન દર મહીને કેટલા ખર્ચ પેટે આપવાના એવી બધી શરતો લખી હોય છે. ભારતમાં આવા બધા કોન્ટ્રેકટ નથી થતા નહિતર ‘બેલ વાગે તો દરવાજો ખોલવા કોણે જવું?’, ‘મહિનામાં કેટલી વાર બહાર જમવા જવું’, ‘સામેવાળી પાર્ટીએ નાહીને ટુવાલ બહાર દોરી પર સુક્વવો’, ‘રિમોટના હક્કો’, સંબંધિત શરતો પણ જોવા મળત.


કાનપુરની કન્યાએ ભાવી પતિની પરીક્ષા લીધી એમાં કશું ખોટું નથી. પણ જે રીતે પરીક્ષા લીધી એ બરોબર ન કહેવાય. આજકાલ કોલેજના એડમીશન હોય કે રેલ્વેમાં ભરતી, આઇ.એ.એસ. હોય કે આઈ.પી.એસ. સિલેકશન માટે લેખિત પરીક્ષા તો લેવાય જ છે, પણ એ માટેનો સિલેબસ ફિક્સ હોય છે. ઉમેદવારો પોતાને ફાવતા વિષયો પસંદ કરી શકે છે. છોકરાઓને આમાં ફાયદો પણ છે. છોકરી ભવિષ્યમાં એમ કહે કે ‘તું મને ક્યારેય સમજી નહિ શકે’, તો એ તરત માર્કશીટ કાઢીને ‘સ્ત્રી મનોવિજ્ઞાન’ના પેપરના માર્ક્સ બતાવી શકે. અને છોકરી જો એમ કહે કે ‘તને મારા પપ્પા સાથે વાત કરતા નથી આવડતી’ તો ફટાક કરતી માર્કશીટ બતાવી શકાય કે ‘લે જો, સાસરાશાસ્ત્ર સાડત્રીસ માર્ક સાથે પાસ કર્યું છે’. અને હવે તો તમારા માર્કશીટ અને સર્ટીફીકેટ જેવા દસ્તાવેજો સરકારના ‘ડીજી-લોકર’ નામના કલાઉડ સ્ટોરેજમાં અપલોડ કરી શકાશે. પછી પેલી કંઈ પણ કીટપીટ કરે તો સીધી આધાર કાર્ડ નંબર સાથે માર્કશીટની લીંક જ આપી દેવાની! આમ છતાં જો કન્યાઓ આ રીતે જ પરીક્ષા લઈને લગ્નોત્સુકોની મેથી મારતી રહેવાની હોય તો પછી લગ્નોમાં પણ મા. અને ઉ. માં. શિ. બોર્ડના ધોરણે ટ્યુશન અને કાપલી પ્રથા ચાલુ થાય તો ફરિયાદ ન કરતા પ્લીઝ. n

મસ્કા ફન
બ્લુટૂથના ચોકઠાં ન હોય.

પ્રોબ્લેમ સૌને હોય છે

મુંબઈ સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૨૨-૦૩-૨૦૧૫ | અધીર અમદાવાદી | 


ગુજરાતી પ્રોબ્લેમને પોબ્લેમ કહે છે. પોબ્લેમ દરેકની લાઈફમાં હોય છે. કોઈનાં પોબ્લેમ નાના હોય છે કોઈનાં મોટા. ઘણાને નાના પોબ્લેમ મોટા લાગે છે. ફોડલી થઇ હોય એમાં સીક્લીવ લે એવા. ઘણાંને મોટા પોબ્લેમ નાના લાગે છે. બેંકમાં બેલેન્સ ન હોય ને બિન્દાસ્ત ચેક ફાડતાં હોય. બધો દ્રષ્ટિનો આધાર છે. ઘણીવાર મોટા પોબ્લેમના સોલ્યુશન સાવ સરળ હોય છે, અને ઘણીવાર સાવ નાના પોબ્લેમનાં સોલ્યુશન હોતા જ નથી.  

પ્રોબ્લેમ કે સમસ્યા સૌને હોય છે. કુંવારાનેય હોય છે ને પરણેલાનેય હોય છે. બેકારને હોય છે અને નોકરી કરનારને પણ હોય છે. અમીરને હોય છે ને ગરીબને હોય છે. બે જણને એકબીજાથી વિપરીત સમસ્યા પણ હોઈ શકે છે. ભૂખમરો એ પણ સમસ્યા છે અને ઓબેસિટી પણ. અનિદ્રા અને અતિનીદ્ન્રા બેઉ સમસ્યા છે. પાકિસ્તાનની ટીમ વર્લ્ડ કપમાં મેચ જીતે છે અને ક્વાર્ટર ફાઈનલમાં પહોંચે છે, પણ એના કેપ્ટનને ઈન્ટરવ્યુમાં અંગ્રેજીમાં વાત કરવાનો પ્રોબ્લેમ છે. સામે જે સૌથી સારું અંગ્રેજી બોલે છે એ ઇંગ્લેન્ડની ટીમ ક્વોલીફાય જ નથી થતી ! દિલ્હીના ચીફ મીનીસ્ટર બનેલા અરવિંદ કેજરીવાલને ખાંસીની સમસ્યા છે, એટલે દિલ્હીની ગાદી છોડી આશ્રમમાં જઈને સારવાર લે છે. સલમાન ખાન કોર્ટ કેસને કારણે પરણી નથી શકતો. શાહરૂખ ખાનના કરોડોના બંગલામાં પાર્કિંગની પુરતી જગ્યા નથી એટલે એની વાન બહાર રસ્તા ઉપર મુકવી પડે છે અને વાન માટે કરેલું ગેરકાયદેસર બાંધકામ તોડી મનપા એને પાછું તોડફોડનું બીલ મોકલે છે. બોલીવુડના કહેવાતાં બાદશાહ ને !  

મેનેજમેન્ટમાં એવું કહેવાય છે કે દરેક સમસ્યામાં તક છુપાઈ છે. તમને નોકરીમાંથી કાઢી મુકે તો બની શકે કે તમે નવી નોકરી શોધો જે પહેલા કરતા બહેતર હોય. સાસુ ઘેર રહેવા આવે ને મહિનો છોકરાં સચવાઈ જાય. પત્ની ગુસ્સામાં ખાવાનું ન બનાવે એમાં તમને પીઝા-યોગ થાય. આથીય ઉંચો યોગ રિસાઈને પત્ની પિયર જતી રહેવાથી ઉભો થાય છે. હિલસ્ટેશન પર ફરવા ગયા હોય અને તમારી પત્નીનું ચંપલ તૂટી જાય તો એનું સોલ્યુશન જડે ત્યાં સુધી ચંપલ હાથમાં પકડીને જ ફરવું પડે. જોકે આમ થવાથી શોપીંગનો ખર્ચો બચી જાય છે. જોકે બધી સમસ્યાઓમાં તક હોય એવું જરૂરી નથી. સતર્ક ન રહેવાથી બાવીસ વર્ષની ગર્લફ્રેન્ડ પ્રેગ્નન્ટ બને તો એમાં કોઈ તક નથી, માત્ર પોબ્લેમ જ છે!

એકનો પ્રોબ્લેમ એ બીજા માટે તક હોઈ શકે. જેમ કે અગાઉ કીધું
આઉટ ઓફ ધ બોક્સ થીંકીંગ !
એમ ગર્લફ્રેન્ડ પ્રેગનેન્ટ બને એ બેઉ જણા માટે પ્રોબ્લેમ છે, પણ ગાયનેકોલોજીસ્ટ માટે તક ઉભી કરે છે. ડબલ સીઝન સામાન્ય રીતે રોગચાળો ફેલાવે છે, પણ ડોકટરો માટે તે કમાણીની સીઝન છે. તમે બસ ચુકી જાવ એ રિક્ષાવાળા માટે ફાયદો કરે છે, એટલે જ બસ-સ્ટેન્ડ પાસે રાહ જોતા રિક્ષાવાળા ભગવાનને પ્રાર્થના કરતા જોવા મળે છે કે ‘હે ભગવાન, બસ ભરેલી આવે અને ઉભી ન રહે !’ ચોમાસામાં ખખડધ્જ્જ રોડ પર વાહન ચલાવવાથી પંચર પડે એટલે સૌ કોઈ હેરાન થાય છે, પણ પંચરવાળા અન્ના ચોમાસાની ચાતકની જેમ રાહ જુવે છે.   

એક સ્વામીજી કહે છે કે ઘણીવાર એક સમસ્યાનાં અનેક ઉકેલ હોય છે, તો ક્યારેક અનેક સમસ્યાનો એક ઉકેલ હોય છે. અમને સ્વામીજીની વાત સાચી લાગી. જેમ કે પરીક્ષામાં ફેઈલ થવાની સમસ્યાના અનેક ઉકેલ છે, જેમાં ટ્યુશન રાખવા અને ચોટી બાંધીને મહેનત કરવાથી માંડીને ચોરી કરવી, એક્ઝામિનર શોધી માર્ક્સ મુકાવા જેવા સોલ્યુશન આવી જાય. જયારે તમારી ઘણીબધી સમસ્યાનો ઉપાય એક જ હોય એવું પણ બને, જેમ કે તમારી પાસે રૂપિયા હોય તો તમારી ગર્લફ્રેન્ડ ન હોવાની, ચાની કીટલી પર ઉધાર વધી જવાથી ચા પીવાનું બંધ કરવું પડ્યું હોય તે, સાસરામાં સન્માન, બાઈકની લોનના હપ્તા ન ચૂકવવાને કારણે બેન્કના રીકવરી ગુંડાઓ હેરાન કરતા હોય જેવી અનેક સમસ્યાઓ ઉકલી જાય છે.

વર્ષો પહેલા કંપનીમાં અમારા મિત્ર અને સર્વેયર રામ સુમેર પટેલ કહેતા કે ‘પ્રોબ્લેમ નહિ હો તો પેદા કરો સાહબ, ફિર સોલ્વ કરો, તબ આપકી ગિનતી હોગી.’ કોર્પોરેટ જગતમાં પ્રોબ્લેમને તક તરીકે જ જોવામાં આવે છે. હોંશિયાર મેનેજર પ્રોબ્લેમ ન હોય તો એ ઉભો કરે છે. પછી બધાને પ્રોબ્લેમ વિષે જાણ કરે છે. પછી પ્રોબ્લેમ સોલ્વ કરી એની ક્રેડીટ લે છે. જોકે કોર્પોરેટ જગતમાં હોંશિયાર મેનેજર પાસે તમે પ્રોબ્લેમ લઈને જાવ તો એ તમને પ્રોબ્લેમના ચાર પોસીબલ સોલ્યુશન બતાવવાનું કહેશે. પછી એમાંથી એક સોલ્યુશન એ તમને સુચવશે. તેરા તુજ કો અર્પણ આનું નામ. કન્સલ્ટન્ટ પણ આ જ કામ કરે છે, તમારા રૂપિયા અને તમારો ડેટા વાપરીને એ તમારો પ્રોબ્લેમ સોલ્વ કરી આપે છે.

મેનેજમેન્ટમાં એવું કહે છે કે અમુક પ્રોબ્લેમ સોલ્વ કરવા તમારે આઉટ ઓફ ધ બોક્સ વિચારવું પડે. અમેરિકાના હ્યુસ્ટન એરપોર્ટ પર પેસેન્જરને સામાન માટે ખુબ રાહ જોવી પડતી હોવાની ફરિયાદ હતી. પછી વધારે માણસો અને યાંત્રિક ગોઠવણથી પ્રોબ્લેમ સોલ્વ કરવાનો પ્રયાસ થયો. તો પણ ઈચ્છિત પરિણામ ન આવ્યું ત્યારે એક અણધાર્યો ઉપાય કરવામાં આવ્યો. એ ઉપાય હતો બેગેજ કલેઈમ એરિયા સુધી પેસેન્જર પહોંચે તે પેસેજના રૂટમાં ફેરફાર કરી લાંબો કરી નાખવામાં આવ્યો, જેથી પેસેન્જરને બેલ્ટ સુધી પહોંચવામાં જ વાર થાય અને ત્યાં સુધી સામાન પહોંચી ગયો હોય!

જોકે તમારે કોઈ પ્રોબ્લેમ હોય તો તમારા પ્રોબ્લેમનું  તમારા સિવાય દરેક માણસ પાસે સોલ્યુશન હોય છે, જે કામ કરતું નથી. ક્યારેક નાક લૂછતાં લૂછતાં શરદીની સમસ્યાની ચર્ચા છેડજો. તમને જેટલા લોકો મળશે એ દરેક તમને આયુર્વેદિક, હોમિયોપેથીક, નેચરોપેથીક, એલોપેથીક અને બીજા કેટલાય ‘ક’ કારાંત ઉપાયો બતાવશે. એ બધા ઉપાયો વારાફરતી અજમાવી જોજો, નવરા હોવ તો, કારણ કે શરદીની દવા ન કરો તો સાત દિવસમાં અને દવા કરો તો અઠવાડિયામાં મટે છે. કંટાળીને તમે એ લોકોને પૂછશો કે, ‘તમે પોતે આ ઉપાય અજમાવ્યો હતો?’ તો એ કહેશે કે, ‘મને તો શરદી થતી જ નથી, પણ મારા સાઢુભાઈને બહુ તકલીફ રહે છે એટલે ખબર છે’. ટૂંકમાં કાયદાની ભાષામાં જેણે ‘હિયર-સે એવીડન્સ’ કહે છે એવો કૈંક અનુભવ એમની પાસે હોય છે. હિયર-સેમાં કોકને કોઈ બીજાને કહેતો સાંભળ્યો હોય કે ‘ફલાણા એ ઢીંકણાનું ખૂન કર્યું છે’, પણ એવું થતા પોતે જોયું ન હોય. 
સમસ્યા દરેકની જીંદગીમાં આવે છે, જેનો ઉપાય પોતે જાતે શોધવાનો હોય છે. જોકે બધા પોતાના પ્રોબ્લેમ્સ જાતે સોલ્વ નથી કરી શકતા, એટલે જ કન્સલ્ટ, સાઇકિયાટ્રીસ્ટ, કાઉન્સિલર્સ, વકીલો, જ્યોતિષી, ભૂવાઓ, અને વડીલોને કામ મળી રહે છે. એમાં ખોટુંય શું છે? આખરે અમે પણ કન્સલ્ટન્ટ છીએ, અને બીજાની સમસ્યાને કારણે કમાઈએ છીએ !

Sunday, March 15, 2015

સર્વિસ ટેક્સ વધ્યો છે, સર્વિસ એની એ જ છે

કટિંગ વિથ અધીર-બધીર અમદાવાદી | ૧૫-૦૩-૨૦૧૫

સરકારે સર્વિસ ટેકસનો દર ચૌદ ટકા કર્યો છે. પાંચ ટકાથી શરુ થઇ આજે એ ચૌદ ટકા સુધી પહોંચ્યો છે. આપણે સર્વિસ કોઈને આપીએ એ બદલ આપણે ટેક્સ સરકારને ચૂકવવાનો હોય છે. જોકે સરકારને ટેક્સમાં જ રસ છે, સર્વિસમાં નહિ. તમે કેવી સર્વિસ આપો છો એ સાથે સરકાર ને કોઈ લેવાદેવા નથી. પણ ઘરાકને સર્વિસ ટેક્સ ચૂકવ્યા છતાં ખરાબ સર્વિસ મળે છે ત્યારે એમ થાય છે કે સરકાર નહિ ને કમસેકમ ઉપરવાળો જોતો હોય તો સારું !

રેસ્ટોરન્ટનાં બીલમાં હવે પ્રેમથી સર્વિસ ટેક્સ ઉમેરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત ઘણાં અલગથી સર્વિસ ચાર્જ પણ લગાડે છે. એસ.ટી. હોય તો તમે હાથ ઉંચો કરો એટલ બસ ઉભી રહે, પણ રેસ્ટોરામાં એવું જરૂરી નથી. તમે હાથ હલાવતા રહો પણ કોઈ વેઈટર બ્રેક ન મારે એવું અવારનવાર બને છે. એસ.જી હાઇવે પરની એક હોટેલમાં રવિવારે સાંજે એક સાથે છ ટેબલ પર અમારા સહીત પચીસ જણાને પાપડ આપીને પોણો કલાક બેસાડી રાખ્યા હતા. સાલું, હેરકટિંગ સલૂનમાં આવી રીતે સાબુ લગાડીને બેસાડી રાખે તો ત્યાંને ત્યાં જ અસ્ત્રાબાજી થઇ જાય! સૂપ અને મેઈન કોર્સ વચ્ચેનાં બ્રેકમાં ઊંઘ ખેંચવા માટે વેઈટર પાસે અમે ઓશીકું પણ માંગી લીધું હતું. અનુભવથી હવે અમે ઓર્ડર સમયે ‘આ બધું અમારે આજે અને અત્યારે જ જોઈએ છે’ એવું કહેવાનો શિરસ્તો ચાલુ કર્યો છે. કેટલીક વાર તો એવું બને કે તમે જમી રહ્યા હોવ અને કોઈ બીલ આપવા તૈયાર ન હોય, ત્યારે કહેવું પડે કે ‘બોસ, આપણા સંબંધો એક તરફ, પણ તમારી સર્વિસના સમ બીલ તો અમે આપીને જ જઈશું, ભલે ગમે તેટલું મોડું થાય!’ એમને પણ રોજ આપણા જેવા પચીસ મળતા હોય એટલે નફ્ફટ થઈને કાચા બિલ ઉપર પણ સર્વિસ ટેક્સ ઠોકી લેતા હોય છે.જોકે છેલ્લે ટીપ આપતી વખતે મોઢું બગાડીને ખરાબ સર્વિસ યાદ કરાવવાનો રીવાજ લગભગ બધે જ છે.

મોટેભાગે ઈલેક્ટ્રોનિક આઈટમ ખરીદવા જાવ અને તમે વસ્તુનો ભાવ
સાંભળીને એમ કહો કે ‘આના કરતા તો ઓનલાઈન સસ્તું મળે છે’, ત્યારે સેલ્સમેન અચૂક કહેશે કે ‘પણ ઓનલાઈન સર્વિસ નથી મળતી ને?’ જોકે સર્વિસ જન્નતની એ હુર છે જે તમે જીવતાજાગતા કદી જોવા નથી પામવાના ! અમારો અનુભવ એ છે કે પથારીમાં કોઈપણ માથું કરીને સુવો જેમ પેટ વચ્ચે જ આવે, એમ તમે વસ્તુ કોઇપણ રીતે ખરીદો સર્વિસની વાત આવે ત્યારે ‘વોરંટી પૂરી થઇ ગઈ છે’, ‘વોરંટી અહીં વેલીડ નથી’, ‘આ પાર્ટ વોરન્ટીમાં નથી આવતો’, જેવા જવાબો સર્વિસસેન્ટરની લાઈનમાં કલાક ઉભા રહી વારો આવે ત્યારે સાંભળવા મળે છે. સ્પેરપાર્ટ પાછાં નવી આઈટમ જેટલા જ મોંઘા મળે છે. મોબાઈલનો સ્ક્રીન બદલાવવાનો અમારો અનુભવ એવું કહે છે કે જો વીસ હજારના આ ફોનના બધા સ્પેરપાર્ટ એક પછી એક બદલાવવા જઈએ તો એના બીલ ચુકવવા ચોક્કસ કીડની વેચવી પડે !


મોબાઈલમાં પણ આપણે સર્વિસ ટેક્સ ચૂકવીએ છીએ. ચૂકવેલા પૈસા સામે કંપની આપણને ૨૪x૭ સેવાઓ આપવા માટે બંધાયેલી છે. આમ છતાં સેંકડો કમનસીબ લોકોનાં ઘરમાં નેટવર્કના પાંચ ખંભામાંથી એક ખંભો પણ આવતો નથી. ફોન રીસીવ કરવા છેક ઓટલા ઉપર જવું પડે છે. ઈન્ટરનેટનો તો સવાલ જ નથી પેદા થતો. સાવ સસ્તા કોલ દર સાથેનું સીમકાર્ડ આપતી અમુક કંપનીઓએ તો એમના ટાવરો ઉપર માલીશ કરી આપનાર પહેલવાનો બેસાડવા જોઈએ જેથી મોબાઈલનું નેટવર્ક પકડવા માટે ટાવર ઉપર ચઢેલા લોકોની ચંપી કરીને એમનો થાક ઉતારી શકે. કંપની એમનો પગાર સર્વિસ ટેક્સમાંથી કરે તો પણ અમને કોઈ વાંધો નથી.

તમારી પાસે પાંચ કે આઠ હજારની કિંમતના કોઈપણ બ્રાન્ડના સ્પોર્ટ્સ શૂઝ હોય તો એની દોરી ખરીદવા જજો. તમને જો મળી જાય તો એ જ દિવસે લોટરીની ટીકીટ પણ ખરીદજો – લાગી જશે! ચાલુ ક્વોલીટીની ક્વાર્ટ્ઝ ઘડિયાળ ચોથા માળેથી પછડાય તો વીસ-પચીસ રૂપિયામાં રીપેર થઇ જશે પણ તમારી મોંઘી ઈમ્પોર્ટેડ ઘડિયાળ બગડી હશે તો એની કોઈલ ઉડેલી, મુવમેન્ટ બગડેલું કે આર્બોર આઉટ નીકળશે. ગાંધીજી જેવા ગાંધીજી પટ્ટાની ક્વોલીટીથી કંટાળીને ઘડિયાળ દોરી બાંધી લટકાવતા થઇ ગયા હતા, એવું અમારું સંશોધન કહે છે.

ગાંધીજીએ કહ્યું હતું કે ગ્રાહક એ ભગવાન છે. આવા બોર્ડ અમે બેન્કોમાં જોયેલા છે. પણ ધારો કે તમે ગ્રાહકરૂપે ભગવાન છો અને પ્રાઈવેટ બેન્કમાં કોઈ કામ અંગે ફોન કરો છો. પછી જુઓ ભગવાનનો કોલ એમના સુધી ન પહોંચે એ માટે કેટલા પ્રયત્નો કરે છે એ લોકો ! પહેલા તો ભગવાને ભાષા સિલેક્ટ કરવી પડે ! પછી ભગવાનને ન જોઈતી ઓફરો વિષે પ્રી-રેકોર્ડેડ અવાજમાં જાણકારી આપવામાં આવે. ઓટોમેટેડ વોઈસ સિસ્ટમમાં તમારે ન જોઈતી માહિતી મેળવવા માટેના ઓપ્શન આપવામાં આવે. એમાંથી તમને પસંદ ન પડે તો છેવટે તમારો કોલ કસ્ટમર એક્ઝીક્યુટીવને ટ્રાન્સફર કરવામાં આવશે એમ કહી ટીંગાડી દે. ભગવાન હોલ્ડ ઉપર ! પછી ભગવાન ઘણીવાર ફોન સ્પીકર પર મુકીને આખી સીરીયલ જોઈ રહે ત્યાં સુધીમાં સામે લાઈન પર કોઈ ન આવે ! આપણને એમ થાય કે કસ્ટમર ભગવાન ન હોત તો રામજાણે શું થાત !

શક્ય છે કે સર્વિસ ટેક્સ સરકારની તિજોરીમાં જમા થાય છે એટલે સસ્તી, ઝડપી અને વિશ્વાસપાત્ર સર્વિસ આપવાની જવાબદારી પણ આ લોકો સરકારની જ ગણતા હોય તો પણ નવાઈ નહિ. જય હો ...

મસ્કા ફન

લબડી લબડીને લાંબા થવા કરતાં કર્મથી ઊંચા બનો.​

રીમોટ કન્ટ્રોલની આત્મકથા

મુંબઈ સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૧૫-૦૩-૨૦૧૫ | અધીર અમદાવાદી |
 
દેશનો કન્ટ્રોલ નેતાઓના હાથમાં છે. નેતાઓને ઉદ્યોગપતિઓ કન્ટ્રોલ કરે છે. ઉદ્યોગપતિઓને એમની પત્ની કંટ્રોલ કરે છે. જોકે પત્નીઓનો રીમોટ શોધાયો નથી એટલે એ કોઈના કન્ટ્રોલમાં નથી હોતી ! આજકાલ રીમોટ કન્ટ્રોલની બોલબાલા છે, અને જેના હાથમાં રીમોટ છે તે સર્વસત્તાધીશ છે. મજાની વાત એ છે કે સિત્તેર હજારના ટીવીને બસો રૂપિયાનો રીમોટ કન્ટ્રોલ કરતું હોય છે. આવામાં રીમોટ કુળમાં જનમવું એ ખરેખર ગર્વની વાત છે.

મારો જન્મ ચીનના હુઆંગ પ્રાંતમાં આવેલી કોઈ ફેકટરીમાં થયો હતો. પ્લાસ્ટિકનું બોડી, સર્કીટ તેમજ બીજા ભાગ ભેગા કરી મને બનાવવામાં આવ્યું હતું. ચીનમાં બધા પુરુષો અને સ્ત્રીઓ એકબીજા જેવા દેખાય છે, તો ત્યાં બનતી વસ્તુઓમાં ફેરફાર કઈ રીતે હોઈ શકે? મારા જેવા લાખો રીમોટ ભાઈઓનો એ ફેકટરીમાં જન્મ થયો હશે. આટલા બધા હોવાથી અમારું નામ પાડવું શક્ય ન હોઈ, અમે જે કંપનીનાં ટીવી સાથે વપરાઈએ એ કંપનીનું નામ અમારી ઉપર છાપવામાં આવ્યું. જોકે આવું નામ બધા ઉપર હોઈ અમને સીરીયલ નમ્બર પણ આપવામાં આવે છે. પેલું કહે છે ને કે ‘બરે બરે દેશોમેં ...’ આટલી તકલીફ તો રહેવાની જ.

મારા જન્મ પછી પ્લાસ્ટીકમાં વીંટી અમને કોઈ અન્ય ફેકટરીમાં મોકલવામાં આવ્યા હતા. નવી ફેકટરીમાં અમને એક બીજા બોક્સમાં મુકવામાં આવ્યા. પછી તો અમે ચીનથી ઇન્ડિયા અને ત્યાંથી ફરતા ફરતા અમદાવાદના કોઈ ગોડાઉનમાં પહોંચ્યા. ત્યાં બે ત્રણ મહિના પડ્યા હોઈશું ત્યાં મજુરોને વાત કરતા સાંભળ્યા કે વર્લ્ડ કપ આવે છે એટલે ટીવી વેચાશે. અમને અજવાળું જોવાની આશા બંધાઈ. આખરે એ દિવસ આવ્યો. અમને એક ખખડેલી લોડીંગ રીક્ષામાં નાખવામાં આવ્યા. એ રીક્ષા પણ અજીબ હતી. દરેક ચાર રસ્તે એ ઉભી રહી જતી. પછી ડ્રાઈવર વક્તાજી પોલીસવાળા સાથે દુર જઈને વાત કરે એટલે પાછી બીજા ચાર રસ્તા સુધી ચાલતી. આમ કરતા કરતા ત્રણ કલાકે અમે કોક જીતેશભાઈના ઘેર પહોંચ્યા.

ખોખું ઉતારી, પાણી પી, ભાડું લઇ, વકતાજી જતાં રહ્યા. ઘરમાં દોડધામ
મચી ગઈ. સૌથી વધુ ખુશ રાહુલ હતો. એણે ટીવીનું બોક્સ ખોલીને પાવર સપ્લાય ચાલુ કરી દીધો. મારા ખાનામાં બે સેલ પણ નાખ્યા. મારામાં જીવ આવ્યો. જોકે રાહુલની મમ્મી રેખાને આ બધું ખાસ ગમ્યું હોય એવું લાગ્યું નહિ અને એ રાહુલને ધમકાવવા લાગ્યા. એટલામાં રીચા આવી. રાહુલની બેન. એને પણ રાહુલનો ઉત્સાહ ગમ્યો હોય એવું લાગ્યું નહિ. આમેય કેબલ જોડ્યા વગર કશું આવતું નહોતું અને હતપતીયો રાહુલ અત્યારથી સેલ ખલાસ કરવા મચ્યો હતો. પણ ત્યાં ટેકનીશીયન આવ્યો અને સેટિંગ કરી ગયો.

સાંજે જીતેશભાઈ આવ્યા. એ બહુ ચીકણા માણસ લાગ્યા. એક કલાક સુધી તો એમણે મેન્યુઅલ વાંચ્યા કર્યું. રાહુલ અને રીચા ટ્યુશન ગયા હશે એટલે શાંતિ હતી. પણ એ શાંતિ ક્ષણભંગુર હતી. એ રાત્રે મને ટેબલ પર મુકવામાં આવ્યો ત્યાં સુધીમાં રાહુલ, રીચા, જીતેશભાઈ અને રેખાબેન સૌએ વારાફરતી મારા બટન દબાવીને ચેક કર્યા. જોકે જીતેશભાઈ ચોપડીમાં જોઇને બધું કરતા હતા એટલે જરૂર વગરના બટન એ દબાવતા નહિ. મફતમાં હોય છે એટલે જરૂર વગર બટન દબાવવાનો આપણો રાષ્ટ્રીય રોગ છે. લીફ્ટની રાહ જોતાં હોવ તો ધ્યાનથી જોજો. લીફ્ટનું બટન દબાવવા દર વખતે ક્રેડીટકાર્ડ ઘસવું પડે તો કેટલાય લોકો દાદરા ચઢીને ઓફીસ જતાં થઇ જાય !

પહેલા જ દિવસે એકબીજાના હાથમાંથી મને ઝૂંટવવાનું શરુ થઇ ગયું. આવી ખેંચાખેંચમાં એકવાર રીચાનો મોબાઈલ રણક્યો, અને એ ઉપાડવા જતાં એણે મારો ત્યાગ કર્યો. આમ તો ટેકનીકલી એ મને ટેબલ પર મુકવા ગઈ, તકલીફ એટલી જ હતી કે જ્યાં એણે મને છોડ્યો ત્યાંથી ટેબલની ધાર માત્ર ત્રણ ઇંચ દૂર હતી. પણ હું ન્યુટનનાં ગુરુત્વાકર્ષણનાં નિયમને અવગણી શકું નહિ. આમ મારી જિંદગીમાં પ્રથમ વખત હું ભૂમિસાત થયો. તરત જ રેખાબેને રિચાને મારા પાડવા બાબતે નહિ, પરંતુ મોબાઈલ બાબતે કૈંક લાંબુ લેકચર આપ્યું. રાહુલે મને ઉઠાવી મારામાં ક્રેક પડી નથી તે ચેક કર્યું. જોકે ક્રેક ન જોઈ એ થોડો નિરાશ થયો હોય એવું લાગ્યું. કદાચ રીચા સાથે એને ૩૬ નો આંકડો હતો.

બીજો દિવસ ચોકલેટ ડે હતો. પહેલા રાહુલના હાથમાં ચોકલેટ આવી, એ પછી મારા ઉપર ચોંટી. જોકે મને ગળ્યું ભાવતું નથી. પણ આ તો માત્ર શરૂઆત હતી. જોતજોતામાં મારા બોડી ઉપર મેગી, ચવાણું, સૂપ, દાળ, ચા, પરસેવો, લેંટ વગેરેનો ભોગ ચઢવા લાગ્યો. ક્યારેક રસોઈ શો જોતા જોતા રેખાબેન જાતજાતની ગ્રેવી અને સોસ પણ મને લગાડતા હતા. જોકે આ બધું ઉપરથી જ હતું. એકવાર નાસ્તો કરીને હાથ ધોવા જતાં રાહુલના હાથમાંથી છટકીને હું સિન્કમાં પડ્યો. પાણી સર્કીટ સુધી પહોંચતા રહી ગયું. પણ રાહુલે તરત જ એની ચડ્ડીથી મને લુછી નાખ્યો. પાછો ટીવી પાસે જઈ એણે હું ચાલુ છું કે નહિ તે પણ ચેક કરી લીધું. એકવાત મેં જોઈ, બધા મારો દુરુપયોગ ભલે કરતા હોય પણ હું ચાલુ રહું તે સહુ ઈચ્છતા હતા.

જીતેશભાઈની ઈચ્છા તો મારા ઉપર પ્લાસ્ટિક ચડાવવાની હતી. પણ ઘરના બધાએ સખ્ત વિરોધ કર્યો. પાછું ચારેયના ટેસ્ટ જુદા હતા. એટલે અંદર અંદર ટીવી પર શું જોવું એના માટે ઝઘડા થયા કરતા હતા. રીચાને રેખાબેને એકવાર કંઇક કહ્યું હશે તો એ સોફામાં મારો છુટ્ટો ઘા કરીને સ્ટડી રૂમમાં ઘુસી ગઈ. સોફાનાં ડનલપે એનો ગુણ બતાવતા હું ઉછળીને નીચે પડ્યો. મારું સેલ મુકવાનું ઢાંકણું ઉડીને ખૂણામાં જઈ પડ્યું. જે સાવરણીની મદદથી સોફા નીચેથી બહાર કાઢવામાં આવ્યું. જોકે ચાઇનીઝ મેન્યુફેક્ચરર જો એમ ક્વોલીટી પ્રોડક્ટ આપે તો એમનો માલ એક જ વાર ન વેચાય? સોફાની નીચેથી ઢાંકણું નીકળ્યું પણ એની ઠેસી ઉડીને બીજા ખૂણામાં ગઈ, જે બપોરે કચરામાં વળાઈ પણ ગઈ. રેખાબેન તો બિચારા ‘આ ઢાંકણું ખબર નહિ કેમ બંધ નથી થતું’ એવું પૂછતાં રહ્યા. છેક સાંજે ફાંદ નડતી હોવા છતાં જીતેશભાઈએ સોફાની નીચે ખૂણેખૂણામાં મોબાઈલની લાઈટ મારી મારીને ઠેસીની શોધખોળ ચાલુ કરી. પણ એમને હું કહી શકું તેમ નહોતો કે ઠેસી તો ગઈ !

આ તો પછી રોજનું થયું. જીતેશભાઈ સિવાય સૌ મને ફેંકાફેંક કરતા. રેખાબેન રસોઈ કરીને આવે એટલે ગરમીથી કંટાળેલા હોય અને ખણ આવે તો મને બરડામાં ખણવા માટે પણ ઉપયોગ કરી લેતાં. એમાં પડવાથી મારા બોડીનો ઉપરની તરફનો જોઈન્ટ એક ખૂણામાંથી થોડોક ઉંચો થઇ ગયો હોય એ ભાગનો ઉપયોગ ખાણવા હેતુ કરવામાં એમની માસ્ટરી આવી ગઈ હતી. એ ભાગમાંથી પરસેવો સર્કીટ તરફ ઘુસવા પ્રયત્ન પણ કરતો હતો. જોકે પરસેવાનાં મીઠાથી શોર્ટસર્કીટ થાય તે પહેલા, બે મહિનાનાં ટૂંકા ગાળામાં, ભારે વપરાશથી સેલ જ પુરા થવા આવ્યા. દુનિયામાં ઘણી શોધ થઇ હશે પણ સેલ હવે વાપરવા લાયક રહ્યા છે કે નહિ તેવા ઈન્ડીકેટરવાળા સેલ સુલભ નથી. એટલે મારો ઉપયોગ કરી ટીવી ઓન ન થાય તો જાતકો ધીમેધીમે કરી ટીવીના સેન્સરથી ત્રણ ઇંચ સુધી પહોંચી જતા જોવા મળે છે. મારી સાથે પણ એમ થવા લાગ્યું. પછી મારી ધોલધપાટ ચાલુ થઇ. આમેય પાછળ ઠેસી હતી નહિ એટલે ત્યાં ટેપ મારી હતી, કોન્ટેક્ટ આમેય લુઝ હતા અને એમાં સેલ પુરા થયા. એટલે મારી ઉપર અત્યાચાર વધતો ગયો. હવે હું ચાહું તો પણ સહકાર આપી શકું એમ નહોતો.

એકંદરે જીતેશભાઈએ ત્રણ મહિનામાં મને બેકાર જાહેર કરી દુકાનમાંથી મારો જાતભાઈ લઇ આવ્યા. મને જોઇને એ હસતો હતો. પછી મને પાછળની ગેલરીમાં એક પેટીમાં નાખવામાં આવ્યો. રેખાબેન મારા માટે ‘ભંગારમાં આપી દઉં ?’ એવું પૂછતાં હતા, પણ જીતેશભાઈએ ‘સંઘર્યા સાપ પણ કામમાં આવે’ એવું કંઇક બોલીને મને ઘરમાંથી વિદાય ન આપવા દીધી. ત્યારનો હું બાલ્કનીમાં પડ્યો પડ્યો ધૂળ ખાઉં છું. સિત્તેર હજારના એ ટીવીને હવે કોઈ બીજો રીમોટ કન્ટ્રોલ કરે છે. n


Sunday, March 08, 2015

મોબાઈલનો પરવાનો

કટિંગ વિથ અધીર-બધીર અમદાવાદી | ૦૮-૦૩-૨૦૧૫

હમણાં ગોંડલનાં મહારાજાનાં સમયનો બાઈસીકલ રાખવાનો પરવાનો સોશિયલ મીડિયા પર ફરતો થયો છે. એક જમાનામાં રેડિયો, ટીવી, ટ્રાન્સમીટર, સાયકલ, સ્કુટર જેવી વસ્તુઓનો યોગ્ય અને શિસ્તબદ્ધ ઉપયોગ થાય તે માટે લાઈસન્સ પ્રથા દાખલ થયેલી. આમ જોવા જઈએ તો મોબાઈલના ઉપયોગ ઉપર પણ નિયંત્રણો મુકવા પડે એમ છે કારણ કે આજકાલ જેને જુઓ તે મોબાઈલ નામના ભાણીયાને રમાડવામાં મશગુલ દેખાય છે. આ વ્યક્તિના જ નહિ દેશના સમયની બરબાદી છે જેની ઉપર રોક લગાવવી જ રહી. અમારી તો માગણી છે કે મોબાઈલમાં પણ કેટલીક શરતોને આધીન લાઈસન્સ આપવવાની પ્રથા દાખલ કરવામાં આવે અને એનો દુરુપયોગ કરનારને તાત્કાલિક સજા કરી શકાય એવા કાયદા બનાવવામાં આવે. અહીં અમે એની ટર્મ્સ એન્ડ કન્ડીશન્સની એક યાદી આપી છે, સરકાર ચાહે તો એનો લાભ લઇ શકે છે. 

1.       મોબાઈલ પર્સમાંથી બહાર કાઢતા વાર થાય એમાં કોલ મિસ્ડ થઇ જાય તો સામે ફોન કરી પહેલા સોરી કહેવું એ તમારી ફરજ છે. ફોન કરનાર પતિ કે મંગેતર હોય તો પણ.
2.       મોબાઈલમાં ચીકની ચમેલી કે શીલા કી જવાની ટાઈપના રીંગટોન રાખ્યા હોય તો ઓફિસની મીટીંગ, મંદિર કે બેસણામાં જતા પહેલાં મોબાઈલ સાયલન્ટ પર મૂકી દેવો.
3.       બેસણામાં જેમ સાદા કપડાં પહેરીને જાવ છો એમ જ માઠા પ્રસંગે જતી વખતે બેસિક ફેસીલીટી સાથેનો સાદો મોબાઈલ લઈને જવું. તમે શોક કરાવવા માટે જાવ છો, શો ઓફ કરવા માટે નહિ.
4.       ફોન કરી ને પોતાની ઓળખાણ આપ્યા સિવાય અને તમારે કોનું કામ છે એ કહ્યા સિવાય
હેં, તમે કોણ બોલો છો?’ એવું પૂછવું નહિ.
5.       બેસણામાં શાંતિ જળવાય એ માટે બેસણાના આયોજકે વેલેટ પાર્કિંગની જેમ મોબઈલ માટે અલગ જગ્યા ફાળવવી અને મોબાઈલનું બેસણું અલગ રાખવું.
6.       મોબાઈલમાં આરતીનો રીંગટોન રાખ્યો હોય તો ખીસ્સામાં પ્રસાદ પણ રાખવો અને દરેક કોલ પછી આસપાસના હરિભક્તોમાં વહેચવો.
7.       સ્મશાનમાં હોવ તો ત્યાંથી સોશિયલ મીડિયામાં ચેક-ઇન કરવું નહિ. Feeling excited at સપ્તર્ષિનો આરો with Babubhai & Bachubhai લખો તે સારું ન દેખાય.
8.       નવતર રીંગટોન રાખવાનો શોખ હોય તો ઓફીસ જેવી રોજ જવાનું હોય તેવી જગ્યાઓ પર લોકોને ત્રાસ ન થાય એટલા ખાતર ફોન સાઈલન્ટ રાખવો. દિવસમાં પંદર વખત નયનને બંધ રાખીને ... સાંભળીને કોઈની પણ ખોપડી હટી કે ફાટી શકે છે.
9.       સેલીબ્રીટી સાથે સેલ્ફી પાડતી વખતે યાદ રાખો કે સેલીબ્રીટી એ છે, તમે નહિ. ફ્રેમમાં સેલીબ્રીટી માટે પુરતી જગ્યા રાખવી.
10.    થિયેટરમાં ફિલ્મ જોતી વખતે ફિલ્મ જોવી, ડોકટરો સિવાય કોઈએ ધંધો કરવો નહિ.
11.    તમારો અવાજ મોબાઈલના માઈક સુધી જાય એટલું પુરતું છે. આખી સોસાયટીને અને રેકી કરવા નીકળેલા ચોરોને તમારો વેકેશનનો પ્રોગ્રામ જાણ થાય એટલા મોટા અવાજે વાત કરવી નહિ.
12.    તમારી પાસે મોબાઈલ હોય તો એનો નંબર પણ તમને મોઢે હોવો જોઈએ. કોઈ તમારો નંબર પૂછે ત્યારે મોબાઈલમાં ફાંફા મારી લોકોનો સમય બગાડવો નહિ.
13.    ફોન પર સામેવાળી વ્યક્તિને તમે ક્યાં છો એ જણાવો ત્યારે એ જગ્યાના નામ વિષે આજુબાજુ  ઉભેલા બે લોકોનો અભિપ્રાય લીધા વગર જવાબ ન આપવો. ખાસ કરીને કોઈના લગ્નમાં મ્હાલતા હોવ ત્યારે દુરના કાકા ઓફ થઇ ગયા છે એટલે સ્મશાનમાં આયો છુંએવું કહો ત્યારે આજબાજુના લોકોની લાગણીનો વિચાર કરવો.
14.    કોઈને પહેલીવાર SMS કે વોટ્સેપ મેસેજ મોકલો ત્યારે નીચે તમારું નામ ફરજીયાત લખવું.
15.    ચાલુ વાતચીતે 1ડાયલ કરવાથી વાતચીત દરમ્યાન મીનીટમાં ત્રણથી વધુવાર બીજું શું ચાલે છે?’ પૂછનારના ટોક ટાઈમમાંથી એક રૂપિયો કપાઈ જશે.
16.    ચાલુ વાતચીતે 2 ડાયલ કરવાથી પોતાની ઓળખાણ આપ્યા સિવાય ચાલુ પડી જનારના ખાતામાંથી એક રૂપિયાનો ટોક ટાઈમ કપાઈ જશે.
17.    એક અઠવાડિયામાં એક જ વ્યક્તિને ત્રણથી વધુ વાર ‘Good Morning’ કે ‘Good Night’નો મેસેજ મોકલનારની મેસેજ સર્વિસ એક મહિના માટે સસ્પેન્ડ કરી દેવામાં આવશે.
18.    તમારા ગુજરાતીમાં ટાઈપ કરેલા મેસેજના જવાબમાં ‘mara mobile ma gujarati font vanchata nathi’ લખનાર વ્યક્તિને મોબાઈલ ઈલલીટરેટ જાહેર કરવામાં આવશે.
19.   ચાલુ વાહને વાત કરતી વ્યક્તિનો ફોન જપ્ત કરવામાં આવશે. આવી વ્યક્તિ પરણિત હશે તો તેના ફોનના મેસેજનો ડેટા એના બેટર હાફને સોંપવામાં આવશે.
20.   એડ્રેસ શોધવા અનિવાર્ય સંજોગોમાં જ મોબાઈલનો ઉપયોગ કરવો. ‘હવે હુ અહીં ટાવર પાસે ઉભો છું, ત્યાંથી તમારા ઘેર આવવા શું કરું?’ જેવું પૂછનારનાં ટોક ટાઈમમાંથી તાત્કાલિક દસ રૂપિયા કપાઈ જશે.
21.   આસપાસનાં સડસઠ જણાને એમ થાય કે ‘હવે આ ફોન જલ્દી ઉઠાવે તો સારું’ એટલો ભંગાર અને લાઉડ રીંગટોન રાખવો નહિ.

મસ્કા ફ્ન
તમે સ્વીચ ઓફ કરો અને તરત હું છુંએવો અવાજ સંભળાય, તો એ સ્વીચ ટોઈલેટની હશે.