Sunday, June 29, 2014

જોડું કજોડું થાય એ ફેશન કહેવાય

કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી 
રવિવાર, ૨૯-૦૬-૨૦૧૪








સંસ્કૃતમાં એક ઉક્તિ છે -
​घटं भिन्द्यात् पटं छिन्द्यात् कुर्यात रासभरोहणम् |
येन केन प्रकारेण प्रसिद्ध: पुरुषो भवेत् ||

આનો ભાવાર્થ એ થાય છે કે બેડું ફોડીને, પહેરેલા વસ્ત્રો ફાડીને કે પછી છેવટે ગધેડા પર સવારી કરીને પણ માણસ પ્રસિદ્ધિ મેળવે છે. આજકાલ તો લાઈમ લાઈટમાં રહેવા માટે લોકો ભાડુતી માણસો પાસે લાફા ખાય છે. ચિત્ર-વિચિત્ર વેશભૂષા થકી પબ્લીસીટીનું જીવંત ઉદાહરણ સેલીબ્રીટી ગાયિકા લેડી ગાગા છે, જે ગાવા માટે ઓછી ને નખરાઓ માટે વધુ જાણીતી છે. એના ફેશન સ્ટેટમેનન્ટ માટે એવું કહેવાય છે કે અમેરિકન ઘો મરવાની થાય ત્યારે લેડી ગાગાની સ્ટ્રીટમાં જાય. 

Jamrukh at Eden Gaden IPL Match
ઢીંચણથી ફાટેલા જીન્સ પહેરવાની ફેશન હવે જૂની થઇ ગણાય. હવે હાથના દરેક નખમાં જુદાં જુદાં રંગની નેઈલ પોલીશ કરવી એ ફેશન છે. કથ્થાઈ પેન્ટ ઉપર બ્લુ શર્ટ પહેરવું એ ફેશન છે. ગાંધીજી કે મદન પૂરી જેવા ચશ્માં પહેરવા એ પણ ફેશન છે. આવી ફેશન શા કારણથી ઉદ્ભવી હશે એ સમજ્યા વગર ઘણાં ઉંધુ ઘાલીને અપનાવી લેતા હોય છે. જેમ કે લો વેઈસ્ટના જીન્સ પેન્ટ્સ. આ સ્ટાઈલ કાઉબોય મુવીઝમાંથી ઉતરી આવી છે, પણ સાચી હકીકત એ છે કે કમર પર બે બાજુ પાંચ-પાંચ કિલોના તમંચા લટકાવવાના કારણે કાઉબોયઝના પેન્ટ અડધા નિતંબ સુધી લસરી જતા હશે જેને આપણી હરખ-પદૂડી પબ્લિક સ્ટાઈલ સમજી બેઠી છે. શાહરુખ ઉર્ફે જમરૂખ યાદ આવ્યો કે નહિ?
 
FIFA World Cup 2014
આ ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપમાં એક નવી ફેશન જોવા મળી. બે પગમાં અલગ અલગ રંગના બુટ પહેરવાની ફેશન. અમને તો લાગે છે કે બુટ બનાવતી વખતે અમુક ડિઝાઈનના બુટ માત્ર ડાબા પગના અને અમુક જમણા પગના મેન્યુફેક્ચર થયા હશે, જે કંપનીના ક્રિએટીવ માર્કેટિંગ હેડ દ્વારા ફૂટબોલ ખેલાડીઓ થકી દુનિયાને પહેરાવવાનો પેંતરો થયો હશે. પણ હવે એ ફેશન બની ચુકી છે.

આ ફેશન ફૂટબોલ ખેલાડીઓએ એન્ડોર્સ કર્યા પછી હવે એ તરત મુંબઈમાં અપનાવવામાં આવશે. આજકાલ બ્રાઝિલમાં વરસાદ પડે તો મુંબઈમાં લોકો છત્રી લઈને ફરવા લાગે છે અને સુરત અને રાજકોટમાં લોકોને શરદી થઈ જાય છે. ભારત કોઈથી પાછળ નથી એ સાબિત કરવા આપણા ત્યાં હવે એક પગમાં લેધર અને બીજામાં સ્પોર્ટ્સ શુ કે પછી એક પગમાં સ્લીપર અને બીજામાં ચંપલ પહેરીને લોકો ફરતાં થઈ જશે. સલ્લુ ભાઈ પીતાંબર પર કોટ પહેરી ચુક્યા છે, હવે દબંગ-૫માં પાંડેજી ચાખડી પહેરીને છવાઈ જાય એની જ રાહ જોવાની રહે છે.

અત્યાર સુધી તો એવું હતું કે તમે બે જુદાજુદા રંગના મોજા પણ ન પહેરી શકો. એ પણ છેક પગની પાની સુધી લાંબુ પેન્ટ પહેરતા હોવાં છતાં. સવારમાં નોકરી જવાનું હોય. મોડું થતું હોય. ઘરમાં પોતપોતાનાં કામ જાતે કરવાના લગ્ન પહેલા જ કરાર થયા હોય. એવામાં બે એકસરખાં મોજા શોધવા એ આફ્રિકામાં ઘઉંવર્ણી છોકરી શોધવા જેવું કામ છે. આવા સમયે બે અલગ મોજા પહેરવાની અદમ્ય ઈચ્છા થઈ આવે. પણ લોકલાજે, બે અલગ મોજાને બદલે જુના કાણાવાળા અથવા ઇલાસ્ટીક ઢીલું થઈ ગયેલા મોજા ઉપર પસંદગીનો કળશ ઢોળવામાં આવે છે. પણ હવે એ બદલાશે. મોજા પણ જુદાં જુદાં પહેરી શકાશે.

Terence Lewis, D-I-D
પણ કપડામાં આશ્ચર્યજનક વૈવિધ્ય લાવવાનું શ્રેય ડાન્સ રીયાલીટી શોના પુરુષ જજીઝ અને કન્ટેસ્ટંટસને આપી શકાય. આ હા હા ... શું અખતરા કરે છે એ લોકો! એક પગ પર પેન્ટની બાંય અને બીજા પગ પર ધોતિયું જોયું છે કદી? એ આ લોકો પહેરે. ઘણી વાર શર્ટમાં એક બાંય જ નહિ એક સાઈડનો ખભો પણ ગાયબ હોય! અરે, શર્ટને બદલે માત્ર કોલર-ટાઈ અને બે હાથે બાંયો પહેરીને આ લોકો ડાન્સ ફ્લોર પર હાલી આવે છે. એમાં ટેરેન્સ લુઈસની સ્ટાઈલ જોવા જેવી છે. એકવાર એણે અધોવસ્ત્ર તરીકે જે પહેર્યું હતું એને શું કહેવાય એ અમને ગુગલમાં પણ ન મળ્યું. સાદી ભાષામાં જીન્સની ચોયણી જેવું કશુક પહેર્યું હતું, પણ એની ઉપર એણે રંગબેરંગી દોરીઓ-સાંકળો આડી-અવળી એવી રીતે બાંધી-લટકાવી હતી કે દૂરથી જુઓ તો ગૂંચળા સાથે કપાયેલો પતંગ જ લાગે! એ ગૂંચળું ઉકેલીને એને ચોયણીમાંથી બહાર કાઢવા માટે ઘરે રામલા રાખ્યા હોય તો પણ નવાઈ નહિ!

ઓસ્કાર વાઈલ્ડે કહ્યું છે કે “ફેશન ઇઝ ફોર્મ ઓફ અગ્લીનેસ સો અનટોલરેબલ ધેટ વિ હેવ ટુ ઓલ્ટર ઇટ એવરી સિક્સ મન્થ્સ”. પણ મેનેજમેન્ટમાં જેમ કહ્યું છે ને કે “ટર્ન પ્રોબ્લેમ ઇન તો ઓપોર્ચ્યુનિટી” એ હિસાબે મંદિર કે ભીડમાં જો તમારું એકાદું જૂતું ખોવાયું હોય તો કોઇપણ જોડા સાથે એને પહેરી નાખો, હવે પછીના છ મહિના કજોડા ચાલી જશે!

Monday, June 23, 2014

ફૂટબોલ - હિન્દી પિક્ચર સ્ટાઈલ




મુંબઈ સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૨૨-૦૬-૨૦૧૪ | અધીર અમદાવાદી | 
 

હિન્દી ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રી ક્રિએટીવ છે કે નહીં, ઓરીજીનલ છે કે નહીં તે વિષે પ્રશ્નો પૂછાતા રહ્યાં છે. આવું થાય એ સ્વાભાવિક છે કારણ કે ઘણી હિન્દી ફિલ્મોની સ્ટોરી, સીન, પોસ્ટર્સ, અને મ્યુઝીક કોઈ વિદેશી ફિલ્મમાંથી ઉઠાવ્યા હોય એવા પુરાવા મળ્યા છે. આમ છતાં અમે માનીએ છીએ કે હિન્દી ફિલ્મોમાં આપણા રાઈટર્સ અને ડાયરેકટર્સ ઘણાં ક્રિએટીવ છે. અમર અકબર એન્થનીના એપિક સીનમાં ત્રણ ભાઈઓનું લોહી ગુરુત્વાકર્ષણથી વિરુદ્ધ દિશામાં ઉપર ચઢે, ત્રણ નળીઓ એક જ બોટલમાં જાય, અને ત્યાંથી દસ-પંદર ફૂટ દુર સુતેલી હટ્ટીકટ્ટી નિરુપા રોયને ચઢાવવામાં આવે એ આખી સિકવન્સમાં કલ્પનાના ઘોડાને ગુજરાતના બુટલેગરોની જેમ છુટ્ટા મુકવામાં આવ્યા છે.

આપણે ત્યાં ભલે એવી ચણભણ થતી રહે કે રમતગમતને પૂરતું પ્રાધાન્ય નથી મળતું. પણ હિન્દી ફિલ્મોમાં સ્પોર્ટ્સ પર ઘણી ફિલ્મો બની છે. નવામાં ભાગ મિલ્ખા ભાગ ફ્લાઈંગ સીખ મિલ્ખા સિંઘનાં જીવન પર આધારિત છે. ચક દે ઇન્ડિયામાં મહિલા હોકી ખેલાડીઓને પ્રોત્સાહિત કરવાની વાત છે. આમીર ખાનની જો જીતા વોહી સિકંદરમાં બે સ્કૂલો વચ્ચેની સાઈકલ રેસની રોમાંચક લવસ્ટોરી છે. પ્રકાશ ઝા અને ગુલઝારની હિપ હિપ હુરરે નામની ફિલ્મમાં રાજ કિરણ સિક્સ પેક વગરનો કોમ્પ્યુટર સાયન્સ એન્જીનીયર છે, જે સ્પોર્ટ્સ ટીચર બને છે અને સ્કુલ ટીમને ફૂટબોલમાં ચેમ્પિયન બનાવે છે. કોઈ મિલ ગયા ફિલ્મમાં હ્રીતિકને સોલર પાવર્ડ એલિયન બાસ્કેટ બોલ મેચ જીતાડે છે. અવ્વલ નંબર અને લગાનમાં ક્રિકેટની વાર્તા છે, બંને ફિલ્મોમાં આમીર ખાને કામ કર્યું છે. ક્રિકેટમાં સચિન અને ગવાસ્કર ઓછી ઊંચાઈનો લાભ લઇ સફળ થયા છે. આમિરની હાઈટ જાણનાર કોઇપણ વ્યક્તિ આમિરના ક્રિકેટર તરીકેના રોલ કરવામાં એની દૂરંદેશી અને પરફેક્શનિસ્ટ સ્વભાવને દાદ આપ્યા વગર ન રહી શકે.

લગાનમાં ગામડાની પ્રજા આમીરની આગેવાની હેઠળ ધોતિયા પહેરીને મેચ રમે છે અને ઠુંઠીયો બોલર ગુગલી બોલ નાખી વિકેટ પાડે છે, અને આમીર મેચ જીતાડી પ્રજાને ટેક્સ ભરવામાંથી મુક્તિ અપાવે છે. ગુગલી બોલની શોધનું શ્રેય અંગ્રેજોના શાસન દરમિયાન આપણાં કચ્છમાં થયું હતું એવું આ ફિલ્મથી પ્રતિપાદિત થાય છે. અંગ્રેજોને ભારતમાંથી ખદેડવામાં આવી લગાન જેવી કેટલીય નાની-મોટી ઇતિહાસમાં નોંધાઈ ન હોય તેવી ઘટનાઓ હશે તેવું જોનારને લાગે એ સ્વાભાવિક છે. આ ફિલ્મ જોઈને ગુજરાતમાંથી ઘણાયે દેશદાઝથી વેકેશનમાં ઇંગ્લેન્ડ જવાની ટીકીટો કેન્સલ કરાવી દીધી હતી. આમ આઝાદીની લડતથી લઈને આજ સુધી ગુજરાત સદા અગ્રેસર હતું, છે અને ભવિષ્યમાં પણ રહેશે.  

ખરેખર તો અત્યારે જે ફૂટબોલ મેચ રમાય છે એ બધી બોરિંગ છે. એમાં ડાયલોગ તો બહુ ઓછા આવે છે, આવે છે એ મોટે ભાગે રેફરીના ભાગે જ આવે છે. દોઢ કલાક દોડ દોડ કરે ત્યારે માંડ એક-બે ગોલ થાય છે. મઝા ત્યારે આવે જયારે હિન્દી ફિલ્મના સ્ક્રીપ્ટ રાઈટર સ્ક્રીપ્ટ લખે એ પ્રમાણે ફૂટબોલની મેચ રમાય.

જો હિન્દી ફિલ્મ કન્સેપ્ટ ઉપર ફૂટબોલ રમવામાં આવે તો હીરો પહેલા હાફમાં હરીફ ટીમને કરી શકે એટલા ગોલ કરવા દે. ફિલ્મ અઢી કલાક ખેંચવાની હોય એટલે સામેવાળી ટીમ ૨૫-૩૦ જેટલા ગોલ કરી જાય. હીરો થોડો માર પણ ખાય. એનાં હોઠના ખૂણામાંથી લોહી નીકળે. પણ રેફરી સામેવાળી ટીમના પ્લેયરને રેડકાર્ડ બતાવે તો પણ હીરો રેફરીને રોકીને કહે કે ‘રહને દો, યે મેરા શિકાર હૈ’. અને પછી ઉંધા હાથે ખૂન લુછી, હાથમાં માટી ઘસી, બુટની દોરી ક્સ્સીને બાંધી, જ્યારે હીરોની ટીમ જુસ્સાથી મેદાનમાં ઉતરે ત્યારે દુશ્મન ટીમનાં મોતિયા મરી જાય. એ વખતે હીરોના હાવભાવ ખાસ ક્લોઝઅપમાં ઝીલી ફૂટબોલ સ્ટેડિયમના મોટ્ટા સ્ક્રીન પર બતાવવામાં આવે. ફૂટબોલ તો આમેય પરસેવાની રમત છે. એટલે ક્લીન-શેવ્ડ હીરોના કાન નીચેથી લસરતો પરસેવો અને એ લૂછવાને બદલે ફૂટબોલ પર એકધારું નજર સંધાન કરતો હીરો પ્રેક્ષણીય બની રહે. એ અલગ વાત છે કે ફૂટબોલમાં બોલ એક જગ્યાએ સ્થિર રહેતો નથી અને એમ તાકી રહો તો બે મીનીટમાં કોક ગોલ ઠોકી જાય!

ફૂટબોલમાં મુખ્ય ગોલ છે. ગોલ કેવી રીતે કરી શકાય? ગોલ પગથી લાત મારીને અને માથું ભટકાડી કરી શકાય છે. કોર્નર કે પેનલ્ટી કીક મળે એમાં ગોલ કરવાનો ચાન્સ મળે. હિન્દી ફિલ્મમાં તો આ એકાદ મીનીટમાં ઘટી જતી ઘટના પંદર મીનીટ સુધી સ્લો મોશનમાં ખેલાડીઓના પરસેવો નીતરવાનાં શોટ્સ, એકબીજાની સામે જોઈ ઈશારા કરતાં હોય એવા શોટ્સ જોવા મળે. એમાં પાછું વિરોધી ટીમના ખેલાડીઓ ગભરાટમાં નાડા ટાઈટ કરતાં હોય એવી કોમેડી પણ બતાવે. ભલું હોય તો હીરોની મા અને બહેન ઘેર ટીવી સામે બેસીને ભગવાનને પ્રાર્થના કરતાં પણ બતાવે!

એમાં હીરો રજનીકાંત જેવો હોય તો આ બાજુ ગોલકીપર તરીકે ઉભો હોય ને છેક સામેના ગોલપોસ્ટ સુધી ‘યન્ના પો’ કહીને એક કીક મારી ગોલ કરી દે. જો કોઈ વચ્ચે રોકવા જાય તો બોલ પોતે આડોઅવળો થઈને છેવટે ગોલપોસ્ટમાં પહોંચી જાય. જાણે શબ્દવેધી બોલ! જો સામેનો ગોલકીપર રોકવા જાય તો બોલ સહિત એનો પણ ગોલ થઈ જાય અને નેટમાંથી રીબાઉન્ડ થઈને રજનીસર તરફનાં ગોલપોસ્ટમાં ઢગલો થઈને પડે! અક્ષય કુમાર જેવા ખેલાડી હોય તો પોતાની જ ટીમના ખભા ઉપર પગ ઠેકવી, અવળું ગુલાટીયું ખાઈને ગોલ ઠોકી આવે. પરફેકશનિસ્ટ આમીર ગોલ કરે તો એ પહેલા પવનની દિશા, વેગ, બોલનું વજન, અને ગોલ પોસ્ટ પર કયા એન્ગલથી ગોલ કરવો જોઈએ તેનું વિશ્લેષણ કરી મેદાનમાં ઉતરે અને એની થિયરી સાબિત કરી બતાવે! ફૂટબોલમાં સૌથી સફળ શોલેના ઠાકુર થાય. કારણ કે ગોલકીપર સિવાય કોઈએ બોલને હાથ અડાડવાનો હોતો નથી અને શોલેના એન્ડમાં જેમ ઠાકુર માત્ર પગથી ગબ્બરનો કુચો કાઢી નાખે છે એમ ફૂટબોલમાં પણ કીક અને હેડરથી ગોલ કરીને સામેવાળી ટીમના ગાભાડુંચા કાઢી નાખે! એમાં ઠાકુરને હાથ ન હોવાથી ફાઉલ થવાના ચાન્સ પણ ઓછાએ પાછું નફામાં!

ફૂટબોલમાં ગોલ મેઈન હોવા છતાં ફિલ્મી ફૂટબોલમાં વચ્ચે હાફ ટાઈમ સમયે બ્રેકમાં બે ટીમના કેપ્ટન વચ્ચે ડાયલોગબાજી તો આવે જ. બે કોચ વચ્ચે છુટ્ટા હાથની મારામારી પણ આવે. પાછું હિન્દી ફિલ્મમાં ગીત વગર ન ચાલે. ચક દે ઇન્ડિયા, લગાન કે હિપ હિપ હુરરે બધામાં ગીતો છે. તો આ ફૂટબોલની સ્ટોરીમાં પણ હિરોઈન આપણા હીરોને ચીયર અપ કરવા સ્ટેડીયમમાં આવી હોય અને હીરો ફૂટબોલ રમતો હોય અને અચાનક આખા સ્ટેડિયમની પબ્લિક અદ્રશ્ય થઈ જાય. પછી હીરો અને હિરોઈન બેઉ જણા અને સરસ રંગબેરંગી સીટ વાળું સ્ટેડીયમ. બસ પછી તો સિક્યોરીટી ગાર્ડના ડર વગર આપણા હીરો અને હિરોઈન ગીત ગાય અને ચારે તરફથી ફૂટબોલનો વરસાદ વરસે અને એવું બધું ....

અને અમે ઉપર લખ્યું એ મુજબની ફિલ્મ બને તો પછી એનાં રીવ્યુ પણ લખાય. કોક ફિલ્મને એક સ્ટાર આપે અને કોક ફાઈવ સ્ટાર. કોક ફિલ્મને મગજ વગરની કહે તો મેનેજ કરેલ કોક રીવ્યુઅર ફિલ્મની ફોટોગ્રાફી, લોકેશન્સ, બેકગ્રાઉન્ડ સ્કોર અને એડીટીંગ સારું છે એમ કહીને પણ વખાણ કરે. એમાંય ફિલ્મમાં હીરો તરીકે જો કોક બાદશાહને લીધો હોય તો સારા રીવ્યુ સહિત એવોર્ડનો વરસાદ વરસે અને ફિલ્મ આપોઆપ ૧૦૦ કરોડ+ ક્લબની મેમ્બર બની જાય! હિન્દી ફિલ્મોમાં જ નહીં, હિન્દી ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાંય કશું પણ થઈ શકે કહેવાય નહિ! ધ એન્ડ!

સીબીઆઈમાં સિવિલ એન્જીનીયર




કટિંગ વીથ અધીર-બધિર અમદાવાદી
---------------------------------------------------------------------------------------
Published on ૨૨-૦૬-૨૦૧૪ રવિવાર

એવા સમાચાર છે કે સીબીઆઈની નવી ભરતીમાં ઇન્સ્પેક્ટર તરીકે એન્જીનીયર પણ ભરતી થયા છે. અમને ખાતરી છે કે આ એન્જીનીયરોમાં ચોક્કસ અમારા જાતભાઈ એવા સિવિલ એન્જીનીયર્સ પણ હશે. એટલે જ અમને કહેવામાં જરા પણ ક્ષોભ નથી થતો કે અમે ફુલાઈ ગયા છીએ. હવે ક્રાઈમના ક્ષેત્રે સિવિલ એન્જીનીયર્સ ઝંડો લહેરાવશે - ક્રાઈમ સોલ્વ કરવામાં બકા, ભાષા સમજવાની. સિવિલ એન્જીનીયર્સ ક્રાઈમ ના કરે. ક્યારેક બેડલક ખરાબ હોય તો મકાન કે ફ્લાયઓવર પડે એ અલગ વાત છે!

સિવિલ એન્જીનીયર નારિયેળ જેવા ટફ હોય છે. એમનો ઓરીજીનલ કલર કોપરા જેવો સફેદ હોય તો સમય જતાં તડકામાં તપીને નાળીયેરના છોંતરાં જેવો છીંકણી કે કોફી થઈ ગયો હોય છે. અમુકના તો વાળ પણ નારીયેળના છોંતરાં જેવા બરછટ અને વેરવિખેર હોય છે. ભારતનો કોઈ પણ સિવિલ એન્જીનીયર તાપમાં કામ કરવા ટેવાયેલો હોય છે. કારણ એટલું જ કે એ જઈને મકાન બાંધે પછી બધાને છાપરું નસીબ થાય છે. સિદ્ધિ તેને જઈ વરે જે પરસેવે નહાય એ જો સાચું હોય તો બધી સિધ્ધિઓ સિવિલ એન્જીનીયરને જ જઈને વરે એટલો પરસેવો પાડે છે બચારા! તોયે જશ નહિ. પણ હવે અમારા સિવિલ ઈજનેરોને તક મળી છે તો એ જરૂર કંઇક કરી બતાવશે.

સિવિલ એન્જીનીયર સીબીઆઈમાં ભરતી થાય તો ક્રાઈમ રેટ ઘટે અને ભલભલા અટપટા કેસ સોલ્વ થઈ જાય. સરકાર રચાયાના ચોવીસ કલાકમાં કાળા નાણા માટે એસઆઈટી રચીને સરકારે કાળાં નાણા અંગે પોતાની પ્રતિબદ્ધતા જાહેર કરી છે. હવે પ્રોપર્ટી ખરીદવામાં કેટલા બ્લેકના અને કેટલા વ્હાઈટના લેવાય છે એ બિલ્ડર પછી સાઈટ પર મજુરી ફૂટતા અમારા જેવા માસુમ સિવિલ એન્જીનીયરોની જાણ બહાર હોતું નથી. સાઈટ પર કયા મટીરીયલ બિલ સાથે આવે છે અને કયા બિલ વગર એ પણ આમને ખબર હોય છે. મજૂરોને કરાતું કેશ પેમેન્ટ ખરેખર આપ્યું હોય એનાં કરતાં કેટલા ગણું વધારે ચોપડે લખાય છે એ કોને વધારે ખબર હોય? સિવિલ એન્જીનીયરને! અને કયા પોલીસ અધિકારી કે આઈએએસ ઓફિસર સાથે બિલ્ડરની મીટીંગ થાય છે અને કોના બ્લેક મની કઈ સ્કીમમાં લાગેલા છે, એ અમારા જેવા ચતુર સિવિલ એન્જીનીયર હોય તો જરૂર ખબર હોય! બહુ વખાણ થઈ ગયા નહીં?

બની શકે કે શહેરના રસ્તા-ગટરો અને હાઉસીંગ બોર્ડના મકાનોને લઈને તમે સિવિલ એન્જીનીયરો માટે ગમે તેવો અભિપ્રાય ધરાવતા હોવ, પણ ક્રાઈમ ડીટેક્શનમાં સિવિલ એન્જીનીયરો હશે તો પોલીસ અને સીબીઆઈની ઈમેજ સુધરશે તો ખરી જ. એમનું કામ સિસ્ટમેટિક જ હોવાનું. સીઆઈડીનો દયા જો સિવિલ એન્જીનીયર હોત તો દરવાજા તોડવાને બદલે મટીરીયલ-મિજાગરા જોઈને કળથી દરવાજા ખોલતો હોત. આ જ કારણથી એ ૧૯૯૮ સીઆઇડીમાં સીનીયર ઇન્સ્પેક્ટરની પોસ્ટથી આગળ નથી વધ્યો. ઠાકુર બલદેવ સિંઘ પણ સિવિલ એન્જીનીયર હોત તો જેલની નબળી દીવાલો સમયસર રીપેર કરાવીને ગબ્બર સિંઘને ભાગતા અટકાવી શક્યા હોત.     

આમ પણ એન્જીનીયરો માપથી કામ કરે. કોઈ પણ કામ હોય તો એની પહેલાં ડીઝાઈન કરે, પ્લાન બનાવે, સ્પેસીફીકેશન તૈયાર કરે અને પછી ટેન્ડર બહાર પાડીને કામ કરાવે. એ સીબીઆઈમાં સ્ટાફની કમી હોય તો ત્યાં પણ ગુનો સોલ્વ કરવાનું ટેન્ડર બહાર પાડીને કામ આઉટસોર્સ કરે. જેવો કેસ અને કામગીરી હોય એ પ્રમાણે એ, બી કે સી ક્લાસ એજન્સી સિલેક્ટ કરી કામના ભાવ મંગાવે. જેમાં ગુનેગારોનો બાઈક પર અને જીપમાં પીછો કરવાના અલગ ભાવ હોય. કયા મોડલની બાઈક વાપરવી એ પણ પાછું સ્પેસીફીકેશનમાં લખ્યું હોય. ચેઈન સ્નેચર, એક્સિડન્ટ કરીને ભાગનાર અને આતંકવાદીનો પીછો કરવાની અલગ આઇટમ અને અલગ ભાવ હોય. પેલા શોલેના ઠાકુરની જેમ ગુનેગારને જીવતો પકડવાના ભાવ અને એન્કાઉન્ટર કરવાના અલગ ભાવ!

જોકે અમારા સિવિલ એન્જીનીયર્સ સીબીઆઈમાં જાય તો ગુપ્ત રાહે છાપો મારવામાં મુશ્કેલી પડે. કારણ કે અમે માથાં ઉપર પરસેવાની સફેદ કિનારીવાળી ટોપી અને કમર પર પટ્ટામાં મેઝર ટેપ લટકાવ્યા વગર સાસરે પણ જતાં નથી. અમારા એક સિવિલ એન્જીનીયર મિત્રને તો લગ્નમાં શેરવાની ઉપર ટોપી અને લેંઘામાં ટેપ ખોસતા અટકાવવો પડ્યો હતો! બીજું કે અમારા એન્જીનીયર બંધુઓને અગાઉ કરેલા પ્રોજેક્ટ્સની વાતો કરવાનો બહુ શોખ હોય છે, આ સદગુણનો લાભ કોઈ ગુનેગાર લઇ શકે. બાકી ભારતના નિંદર-પ્રિય વડાપ્રધાનશ્રી દેવે ગોવડા, અમરસિંહ ચૌધરી, અર્જુનભાઈ મોઢવાડીયા અને રામગોપાલ વર્મા જેવા અમારા કેટલાય જાતભાઈઓ સિવિલ એન્જીનીયરીંગ સિવાયની કરિયરમાં આગળ આવ્યા જ છે, તો સીબીઆઈમાં પણ ઝળકશે એ બાબતે અમને કોઈ શંકા નથી.

Sunday, June 15, 2014

ગરબા ક્યાં નથી થતાં ?



મુંબઈ સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૧૫-૦૬-૨૦૧૪ | અધીર અમદાવાદી |

જ્યાં જ્યાં વસે એક-બે ગુજરાતી ત્યાં ત્યાં સદા થાય ગરબા ...
--
ચંદ્ર ઉપર જયારે માણસોની રેગ્યુલર અવર-જવર ચાલુ થશે ત્યારે પૃથ્વી પરથી ચન્દ્ર પર ગરબાનાં લાઉડસ્પીકરોની ફરિયાદો જરૂર ઉઠશે. ગુજરાતીઓ પ્રવાસી તરીકે તો દુનિયામાં પ્રખ્યાત છે જ, એટલાં જ એ કોઈપણ દેશ કે પ્રદેશમાં ધંધા માટે સેટલ થવા માટે પ્રખ્યાત છે. એટલે જયારે પણ ચંદ્ર પર જવા ટીકીટો ફાટતી હશે ત્યારે એ ટીકીટોની લાઈનમાં ટેવ પ્રમાણે ઘૂસ મારીને આપણા ગુજ્જેશો ટીકીટ લઇ આવશે. પછી ત્યાં પહોંચી, પાસપોર્ટ બાઈનોક્યુંલરથી પૃથ્વી ઉપર બરોબર અભ્યાસ કરી, નિશાન તાકી, પોતાના ગામના મેદાનમાં,પૂર્વનિર્ધારિત સમયે પડે એમ નાખી ચન્દ્ર પર અન્ય પ્રજા સાથે ભળી જશે. ચોમાસામાં વરસાદ પડવાથી જેમ પાંખોવાળા મંકોડા ફૂટી નીકળે એમ નવરાત્રી આવે એટલે આ ગુજ્જેશો અને ગુજીષાઓ ચન્દ્રની ધરતી ઉપર ફૂટી નીકળશે અને ગરબા ચાલુ કરી દેશે.પછી આ ગરબાથી થતાં ધ્વની-પ્રદુષણની ફરિયાદ પૃથ્વી પરના કહેવાતાં પર્યાવરણવાદીઓ કરશે!

ચન્દ્ર ઉપર જો ગરબા થાય તો એ અનોખા થાય. કારણ કે ચન્દ્ર ઉપર ગુરુત્વાકર્ષણ બળ પૃથ્વી કરતાં છઠ્ઠા ભાગનું છે. એટલે જો આપણા તળ કાઠીયાવાડના કલાકારો ગરબી કરતાં કરતાં ઠેકડો મારે તો તેઓ પાછા ચંદ્રની ધરતી ઉપર આવે ત્યાં સુધીમાં ગરબો પુરો થઈ ગયો હોય! તો સનેડા જેવામાં જો ખેલૈયાઓ જોશમાં દુપટ્ટા ઉડાડે તો એ દુપટ્ટા અવકાશમાં તરતાં થઈ જાય અને કોક ઉપગ્રહને ગાંડો કરી ઉપગ્રહ સહીત પૃથ્વી ઉપર પાછાં આવે! જોકે ચન્દ્ર ઉપર દીકરી કે પુત્રવધુની ડીલીવરી કરવા ગયેલી માજીઓ, કે જે ગરબા કરતી વખતે અમારા અવલોકન મુજબ કોકાકોલાના બોટલિંગ પ્લાન્ટમાં બે લીટરની બોટલો સરતી હોય ટેવો આભાસ ઉભો કરે છે, તેઓ હળવી ઠેસ લે તો પરણવા લાયક છોકરીઓ કરતાં વધુ જોશથી ગરબા કરતી હોય એવો દેખાવ સર્જાય! પણ ચંદ્ર ઉપર ગરબાનું એક ભયસ્થાન છે. પૃથ્વી પરથી જોતાં ચન્દ્ર ઉપર ખાડા દેખાય છે. આપણા ત્યાંના ઘણાં ગરબા ગ્રાઉન્ડની હાલત પણ આવી જ હોય છે એ જોતાં ચંદ્ર ઉપર ગરબા કરવામાં આપણા ખેલૈયાઓને ખાસ તકલીફ ન પડે એવું અમને જણાય છે.


અમેરિકામાં જોકે આથી વિરુદ્ધ છે. ગરબા માટે ત્યાં મોટે ભાગે ઇન્ડોર એર-કન્ડીશન્ડ હોલ હોય છે જ્યાં  નીચે સરસ કાર્પેટ પાથરી હોય. ન્યુ જર્સીના જર્સી સીટીની ઇન્ડિયન સ્ટ્રીટમાં વળી નવરાત્રીમાં બાકાયદા રસ્તા ઉપર ગરબા થાય છે એ પણ રાત્રે જ. જ્યાં આવી રીતે ન થઈ શકે ત્યાં વીકેન્ડમાં ગરબા થાય છે. અમેરિકામાં મોટાભાગના તહેવારો તિથી પ્રમાણે નહીં, પણ અનુકુળતા પ્રમાણે ઉજવાય છે. અમુક વિસ્તારમાં ગાનાર ગ્રુપ એક જ હોય તો દિવાળી આવે ત્યાં સુધી વિકેન્ડ ઉપર ગરબા ચાલતા હોય છે. આવી રીતે પણ અમેરિકામાં પણ ગુજરાતીઓ આપણા ગરબા અને સંસ્કૃતિ ઉજાગર રાખે છે. કેમ પગમાં કાંકરા ન વાગે કે પરસેવો ન ગંધાય તો એ ગરબાને ગરબા ન કહેવાય એવું થોડું શાસ્ત્રોમાં લખ્યું છે?

વોશિંગ્ટનવાસી અમેરિકાનરેશ ઓબામા જે ઘટનાથી ચોંકી ઉઠ્યા છે, એ સોળમી લોકસભાના સભ્યોનો શપથવિધિ હમણાં યોજાઈ ગયો. ભાજપ સુરેન્દ્રનગરના સાંસદ દેવજીભાઈ ફતેપુરા, કે જે ચૂંટણીને સુંટણી કહે છે,એમણે તો નવા સભ્યોના સંસદ પ્રવેશને રંગીન પ્રવેશોત્સવ બનાવી દીધો. દેવજીભાઈ ટ્રેડીશનલ પરિધાનમાં આવ્યા હતાં અને રાસ-ગરબા જેવા દેખાતા કોઈક સ્ટેપ કરી એમણે બધાને ચોંકાવી દીધા હતાં. દેવજીભાઈએ હાથમાં છત્રી લઈને થતાં હોય છે એવી એકશનમાં ગરબા કર્યા હતાં. ન્યુઝ ચેનલોએ એ દસ સેકન્ડની ક્લીપ ટેવ મુજબ અને પ્રથા મુજબ દસ વાર બતાવી, એથી દેવજીભાઈએ ગરબાના ઘણાં રાઉન્ડ માર્યા હોય એવો દેખાવ થયો હતો. જોકે ઘણાએ આ માટે દેવજીભાઈની ટીકા પણ કરી છે. ગુજરાતના કોક અખબારમાં આ માટે દેવજીભાઈની ખબર લઇ નાખતો કડક તંત્રી લેખ પણ આવશે. આમ જુઓ તો હેમા માલીની જેવા અચ્છા ડાન્સર પણ સાંસદ બન્યા છે, પણ એમણે સંસદની બહાર કોઈ ડાન્સ ન કરીને બધાને નિરાશ કર્યા હતાં. હાસ્તો, દેવજીભાઈ કરતાં હેમાજીનો ક્લાસિકલ ડાન્સ જોવાની ચોક્કસ વધારે મઝા આવે.

આમ સંસદ સહિત ગરબા ગમે ત્યાં થઈ શકે છે. વરઘોડામાં ગરબા કરવાની ફેશન ઘણી જૂની છે, પણ હજુ પણ એટલી જ હોટ છે. શિયાળો હોય કે ઉનાળો, વિસનગર હોય કે વડોદરા, બેન્ડવાજાવાળા હિન્દી ગીતોથી શરુ કરી ઝડપથી ગરબા પર આવી જાય છે. કારણ કે ગરબા સુડાન્સ્ય છે. હા, સુડાન્સ્ય. જેમ અમુક ખોરાક સુપાચ્ય, પચવામાં હલકા કે આસાન હોય છે એમ ગરબા, એમાંય લગનમાં થતાં ગરબા સીધા ફાસ્ટ પીચથી શરુ થતાં ન હોઈ, ગમે તે એમાં જોડાઈ શકે છે એટલે સુડાન્સ્ય હોય છે. આ ઉપરાંત સાંકડા રસ્તા ઉપર ભીડમાં થતાં ગરબાની ઓડિયન્સ આવા શિખાઉ, મોટે ભાગે, પુરુષોને જોવામાં રસ ધરાવતી ન હોઈ આપણી ભૂલો ચાલી જાય છે. હા, વિડીયો જોતી વખતે થોડીક હાંસી ઉડે એ અલગ વાત છે!

અમારે એન્જીનીયરીંગમાં ચાર વર્ષનો અભ્યાસ પુરો થાય ત્યાં સુધીમાં છોકરાઓ બચારા નીચોવાઈ ગયા હોય. એક તો કોલેજમાં સબમીશન અને એકઝામ્સનું જોર વધારે. ઉપરાંત કોઈ મનોરંજક વિષય ના મળે. કોલેજમાં છોકરીઓનું પ્રમાણ પણ ઓછું હોય. એમાં જે કલ્ચરલ એક્ટીવીટીમાં ભાગ લે એને રાસ-ગરબામાં ભાગ લેવા મળે. બાકીના બધાંએ એમના પ્રેક્ટીસ સેશનની વાતો સાંભળવાની. હા, જયારે છેલ્લા સેમિસ્ટરનું છેલ્લું પેપર પતે ત્યારે કોલેજ બહાર બેન્ડ મંગાવ્યું હોય. જેવી છેલ્લી એક્ઝામ પત્યાની ઘંટડી વાગે એવા બેન્ડવાજા વાળા મચી પડે. પછી જેમ કાયમ બને છે એમ હિન્દી ફિલ્મી ગીતો, પંજાબી ભાંગડા અને છેલ્લે જેમને નાચતા ન આવડતું હોય એવા માટે ખાસ ગરબા થઈ જાય! નિરાંતના ગરબા. હાશ ના ગરબા. જાન છૂટી ગરબા. છુટકારાના ગરબા! 

એક વરસના ટેણીયાથી લઈને નેવું વરસના દાદાજી સુધી આપને ત્યાં ગરબા કરતાં જોવા મળે છે. મૂળભૂત રીતે ગરબા ગુજરાતીઓના લોહીમાં છે. આપણે ત્યાં બહુ સંશોધન થતાં નથી નહીંતર આવું સાયન્ટીફીક રીતે સાબિત કરી શકાત. કોઈ એવું ઈસીજી મશીન શોધે કે જે ગુજ્જેશ કે ગુજીષાના બાવડે બાંધી એક બાજુ ગરબા વગાડી બીજી તરફ કાર્ડિયોગ્રામ લેવાથી કાર્ડિયોગ્રામમાં ગરબાના સ્ટેપ દેખાય. આ ગરબા કરવા કોઈ ઋતુ, સ્થળ કે સમયની મર્યાદા નથી હોતી. ગરબા કરનારને રાતે બીજા સુઈ ગયા હોય કે પરીક્ષાનો સમય હોય તો પણ પગ છુટો કરી લેવામાં ખચકાટ નથી થતો, અફકોર્સ પ્રસંગ પોતાનો હોય તો! બાકી પારકા ઘેર પ્રસંગ હોય તો આપણા દેશમાં કાયદા કાનુન બધું કાગળ પર છે એવી કાગારોળ કરાય. હાઈકોર્ટ ઓર્ડર કરે, અંગ્રેજી મીડિયા દરેક નવરાત્રી ઉપર હોહા કરે પણ ગરબા થઈને રહે છે. આવા ગરબા ઘણા માટે શક્તિનો નહિ, સહનશક્તિનો પ્રસંગ બની રહે છે.