Wednesday, March 29, 2017

મોજડીની શોધ કઈ રીતે થઈ ?

કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી | ૨૯-૦૩-૨૦૧૭

ધૂળના કારણે રાજા કંટાળી ગયો હતો. રાજા કદાચ અમદાવાદ જેવા નદીની રેતમાં રમતા પ્રદેશનો હશે. આમ તો જંગલમાં શિકાર કરવા જાય ત્યાં ધૂળ ઉડે એનો રાજાને વાંધો નહોતો, પરંતુ પોતાના રાજ્યમાં જ્યાં ત્યાં ખોદકામ થયેલું હતું તેવામાં મોર્નિંગ વોક કરવા જાય તો એના પગ ગંદા થઈ જતાં હતા. તેમાં પટરાણી એને ગંદા પગે રાણીવાસમાં પ્રવેશ કરવા દેતી નહોતી. આ ઉપરાંત લોકો પણ ધૂળથી કંટાળી ગયા હતા અને અગામી ઇલેકશનમાં વોટ નહીં આપીએ એવી ફોગટ ધમકીઓ પણ આપતા હતા. ખુલ્લા માથે ફરનારના માથા ધૂળથી ભરેલા રહેતા અને એ રીતે ‘વતનની ધૂળથી માથું ભરી લઉં ..’ પંક્તિઓ અનાયાસે યથાર્થ ઠરતી. કોઈપણ જાતનો ‘હસીન ગુનો’ કર્યા વગર વૃદ્ધોના ધોળામાં ધૂળ પડતી. તો એની સામે માશુકાની ઝુલ્ફોમાંથી નીકળેલી ધૂળ બિલ્ડીંગ કોન્ટ્રાકટરોને વેચીને કવિઓ પણ બે પાંદડે થયા હતા.

કંટાળીને રાજાએ મુનસીટાપલીના ઈજનેરોને ધૂળ માટે જવાબદાર ઠેરવવા ફરમાન બહાર પાડ્યું હતું. પરંતુ ખાડા ખોદાય તો ધૂળ ઉડે છે, માટે જો કામ જ ન થાય તો ધૂળ ઉડે નહીં, અને આ મુદ્દે પણ ઈલેકશન હારવાની સંભાવના રહેલી હતી. આમ ઈજનેરોએ પોતાની નિષ્ફળતા એવી ધૂળ વિકાસની નિશાની છે, એવું રાજાના મગજમાં ઠસાવી દીધું હતું. એકંદરે રાજાએ ધૂળનો ઉપાય શોધવા કન્સલ્ટન્ટ નીમવા ટેન્ડર બહાર પાડ્યા હતા. ‘ટેન્ડર બહાર પડી ગયા છે તો વહેલામોડા કામ થશે જ’ એવું ગાજર લટકાવી બીજા છ મહિના ખેંચી શકાશે તેવું રાજાને એના ચીફ સેક્રેટરીએ સમજાવ્યું હતું.

ટેન્ડરની શરતો મુજબ અરજદારે પોતાનો ઉપાય બતાવવાનો હતો, જેમાં ‘ખાડા ખોદવા બંધ કરવા’ જેવો ઉપાય માન્ય નહીં ગણાય તેવું સ્પષ્ટ શબ્દોમાં ત્રણ જુદી જુદી જગ્યાએ લખેલું હતું. અરજદારે બતાવેલો ઉપાય કારગત નીવડે તો જ એને ફી મળે, એવી કડક શરત પણ ટેન્ડરમાં હતી. અને અરજદારોને પણ ખબર હતી કે કદાચ એમનું ટેન્ડર મંજુર થાય તો પણ મુનસીટાપલી પાસેથી રૂપિયા કઢાવવા એ અંગુરી રબડીમાંથી અંગુર કાઢવા જેટલું અઘરું કામ હતું.

આમ છતાં બાંકડે બાંકડે કોર્પોરેટરના નામ લખવા માટે મશહુર મુનસીટાપલીના આ કામમાં આકડે મધ દેખાતા ઘણા ટેન્ડરો આવ્યા. એક અરજદારે તો રોડ પર સવાર સાંજ પાણી છાંટવાનો પ્રયોગ બતાવ્યો હતો. જોકે પ્રજાને પીવા પાણીના ધાંધિયા હોય ત્યારે રોડ પર પાણી છાંટવાની મુર્ખામી કરાય નહિ તેમ છતાં પાર્ટી ભલામણ વાળી હતી એટલે એના ઉપાયને પ્રાયોગિક ધોરણે ચકાસ્યા બાદ, ઘણું દબાણ હોવા છતાં, રાજાનો મૂળ પ્રશ્ન સોલ્વ થતો ન હોવાનાં કારણે રીજેક્ટ કરાયું હતું.

એક એજન્સીએ આખા શહેરની ખુલ્લી જમીન પર લીંપણ કરવાના ‘ડીટેઇલ્ડ પ્રોજેક્ટ રીપોર્ટ’ સાથે પાઈલોટ પ્રોજેક્ટ તરીકે પસંદગીના એક વિસ્તારમાં સ્વખર્ચે લીંપવાની કામગીરી કરી આપવાની ઓફર પણ મોકલી હતી. પરંતુ નગરની ભેંશો અને ગાયોની કુલ છાણ ઉત્પાદન ક્ષમતા સામે છાણાચ્છાદન કરવાનો થતો વિસ્તાર વધુ હોઈ છાણની આયાત કરવાના પ્રશ્ને મામલો અટક્યો હતો. દરમ્યાનમાં પાયલોટ પ્રોજેક્ટમાં પણ હતાશાજનક પરિણામ મળતા ‘ધૂળ પર લીંપણ’ કહેવત અસ્તિત્વમાં આવી હતી.

રોડ સાફ કરવાના ઓટોમેટીક મશીન ખરીદવા જેવો મોડર્ન ઉપાય પણ એક પાર્ટીએ બતાવ્યો હતો પરંતુ ટ્રાયલ રનમાં જ રસ્તા ઉપર રોડા અને પોદળાને લીધે મશીન ખોટકાઈ ગયું હતું. એકંદરે અનેક ઉપાયોની નિષ્ફળતા બાદ એક અરજદારે પગમાં પહેરી શકાય તેવા ચામડાના ઉપરથી ખુલ્લા અને નીચે અને આજબાજુથી બંધ એવા એક પરિધાનની શોધ કરી હતી. કન્સલ્ટન્ટના એક જાણીતા અને માનીતા મેન્યુફેકચરર દ્વારા આ પદાર્થ કે જેને ‘મોજડી’ નામ આપવામાં આવ્યું હતું તેના સેમ્પલ પણ રાજા અને એની આખી ટીમને ભેટ આપવામાં આવ્યા હતા જે રાજાને પસંદ પડી ગયા હતા. આ મોજડી સમય જતા ચંપલ,​ ​જોડા,​ ખડાઉ, જૂતા, ખાસડા, બૂટ, સેન્ડલ, જેવા અનેક નામે ઓળખાતી થઈ.

મર્ફીઝ લૉ મુજબ દરેક મોટા પ્રશ્નની અંદર બીજા નાના નાના પ્રશ્નો બહાર આવવા મથી રહ્યા હોય છે. એવું જ આ કિસ્સામાં પણ બન્યું. પગ પર લાગતી ધૂળનો પ્રશ્ન જૂતાની શોધથી ઉકલ્યો તો માધ્યમિક સ્કૂલમાં જતા વિદ્યાર્થીઓના માથે હિન્દીના પેપરમાં ‘જુતે કા આવિષ્કાર’ પાઠમાંથી પૂછાતી ખાલી જગ્યા, ટૂંક નોંધ અને ટૂંકા પ્રશ્નોના જવાબ આપવાની ઉપાધી આવી પડી. કાળક્રમે અણવરોના માથે પણ વરરાજાની મોજડીને ‘દુલ્હે કી સાલીઓ’થી બચાવવાની નવી જવાબદારી આવી. નેતાઓ માટે કઠણાઈ એ થઇ કે પ્રજા પાસે તેમના પર દૂરથી પ્રહાર કરવા માટે એક નવું પ્રક્ષેપાસ્ત્ર આવ્યું અને એના સફળ પ્રયોગો પણ થવા માંડ્યા. આથી વિરુદ્ધ નેતાઓ અધિકારીઓ સામે ધાર્યું ન થતા ચંપલ પ્રયોગ કરવા લાગ્યા. જોડાને પાછળ લટકાવી બુરી નજરથી ખટારાને બચાવવાના પ્રયાસો પણ થયા, પરંતુ આ લટકતા જોડા ખટારાની બુરી નજરથી પ્રજાને બચાવી શક્યા નહીં. મંદિરમાં ચિંતામુક્ત થવા માટે જતા ભક્તજનો માટે મંદિર બહાર ઉતારેલા ચંપલની ચિંતાએ ‘મન માળામાં અને ચિત્ત જોડામાં’ જેવી પરિસ્થિતિ ઉભી કરી. આની સામે બહાદુર યુવતીઓને એન્ટી-રોમિયો સ્કવોડની મદદ વગર રોડ-સાઈડ રોમિયોનો સામનો કરવા માટે એક સુગમ અને પગવગું શસ્ત્ર મળ્યું, આથી વધારે બહાદુર મહિલાઓએ પેન્સિલ હિલના ફેશનેબલ સેન્ડલ પહેરીને સોફ્ટ કાર્પેટ પર ચાલી બતાવવાના પ્રયોગો પણ કરી બતાવ્યા. તો હિલસ્ટેશન ફરવા ગયા બાદ, વાહનોના પ્રતિબંધને પગલે, ચાલી ચાલીને ચંપલ તોડનારી પત્નીઓના ચંપલ રીપેર કરાવવાનું ભગીરથ કાર્ય પતિઓના ભોગે આવવા લાગ્યું. આમ એકંદરે ધૂળથી બચવા જેની શોધ થઈ હતી તે મોજડી સમય જતા માથાનો દુખાવો બની ગઈ છે, જોકે ધૂળની સમસ્યાનો એ હજુ પણ એકમાત્ર ઉપાય બની રહી છે.

મસ્કા ફન

રોડ પર સીટીઓ મારતો હોય એ કૂકરની સીટીઓ ગણતો થઈ જાય એનું નામ લગ્ન.




Wednesday, March 22, 2017

પત્નીને પૂછીને

કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી | ૨૨-૦૩-૨૦૧૭

અમેરિકાના કેન્ટકીમાં એવો કાયદો આવી રહ્યો છે જેમાં પતિએ જો વાયગ્રા ખરીદવી હોય તો પત્નીની પરમીશન લેવી પડે. સુજ્ઞ અને અન્ય વાંચકોને વાયગ્રા નામની દવા શેના માટે વપરાય છે એ જાણકારી હશે જ. જોકે આ સમાચાર ટ્વીટર પર પ્રસારિત થયા એ પછી અનેક સ્ત્રીઓ ખુશીથી ઉછળી પડી હતી. કેટલીકે તો બીજી કઈ કઈ બાબતોમાં પત્નીની પરમીશન ફરજીયાત હોવી જોઈએ એ અંગે બ્રેઈનસ્ટોર્મીંગ પણ કરવાનું શરુ કરી દીધું છે.

હે ભક્તજનો, ઉત્તરપ્રદેશ, ઉત્તરાખંડમ ગોવા, મણિપુર અને પંજાબમાં સરકાર બદલાઈ હશે, પરંતુ તમારા ઘરમાં હજુ એજ પાર્ટી સત્તામાં છે જે તમે લગ્ન કર્યું એ પછી સત્તામાં આવી હતી. જેમ બેંકમાંથી કેટલા રૂપિયા ઉપાડવા અને એના માટે કેટલો ચાર્જ લાગશે એ રીઝર્વ બેંક નક્કી કરે છે, તેમ આપણી આસપાસ હજારો પતિઓ રહે છે જેમણે પાણી પીવું હોય તો પત્નીની પરમીશન લેવી પડે છે. પોતાની પત્નીની. બીજાની પત્નીને પૂછવાનો મોકો મળતો હોય તો ગુજ્જેશ છોડે નહિ. એટલે જ આવી ચોખવટ કરવી પડે. પત્નીને પૂછીને પાણી પીવામાં વિલંબ થાય, પરંતુ જબરજસ્ત સંતોષ થાય. પત્નીનેસ્તો.

‘હું વિચારતો હતો કે પાણી પીવું’

‘તો એમાં શું વિચારવાનું, પીવાની ઈચ્છા થાય તો પી લેવાનું, એમાં ગામને કહેતા ફરો તો સવાર પડી જશે’

‘તો પીવું?’

‘લો, જાણે મારા ના કહેવાથી તમે ન પીવાના હોવ એવી વાત કરો છો’

‘ખરેખર, તું ના પાડે તો ન પણ પીવું’

‘તો હું ના કહું છું’

‘મને ખબર હતી’

‘હવે શું કરીશ?’

‘ફરી ટ્રાય કરીશ’

‘કેવી રીતે?’

‘આજે ઝવેરીના શોરૂમ પાસેથી પસાર થતો હતો ત્યાં શોકેસમાં એક નેકલેસ જોયો, અને યાદ આવ્યું કે આપણી એનીવર્સરી આવે છે..... એક મિનીટ આ પાણી પી લઉં?’

‘હા પી ને ડાર્લિંગ, નેકલેસ નું શું કહેતો હતો’

‘થેંક્યું, પણ તેં ખોટા ખર્ચા કરવાની ના પાડી છે એ યાદ આવ્યું એટલે આગળ વધી ગયો’.

--
પત્નીને પૂછીને કામ કરવામાં અપજશ નથી મળતો. આવું ઘણા માનતા હશે. પણ એવું જરૂરી નથી. ઘણીવાર તો એમ બને કે એક સરખા કામ તમે કરો તો એમાં તમારી ભૂલ થાય તો એ ભૂલ ગણાય પણ પત્નીએ કરેલા કામમાં ભૂલ થાય તો એમાં ટેકનીકલ મુદ્દાઓ કામ કરી જતાં હોય.

‘ફ્રુટમાં શું લાવું, સંતરા કે મોસંબી?’

‘દ્રાક્ષની સીઝન છે અત્યારે ને ભલીવાર વગરના સંતરા મોસંબી લાવીશ?’

‘સારું તો દ્રાક્ષ લાવું ને?

‘હા પાછી જોજે ખાટી ન આવે, ગઈ વખત યાદ છે ને ?’

‘એ તો તું ઘઉં લાવે છે, એમાં રોટલીઓ ફૂલતી નથી એવું નથી બનતું?’

‘એ જુદી વાત છે, ઘઉંમાં ટેસ્ટ ન થાય ઇડીયટ’

--

સામેવાળી વ્યક્તિ પાસે પોતાનું ધાર્યું કરાવવું છતાં, પોતે કીધું છે એવું ન દર્શાવવું એ પણ એક કળા જ છે. વેકેશનના પ્લાનિંગ અંગે અમે વાત શરુ કરી.

‘આ વખતે ઉનાળામાં ગોવા જઈશું?’

‘ઉનાળામાં ગોવા બફાવા જવું છે?’

‘આપણે ભારતીય છીએ, આપણે કંઈ વિદેશીઓની જેમ બીચ પર પડી રહેવા થોડા જઈએ છીએ.’

‘તો એનો મતલબ કે તું ફરવા માટે નહીં, હોટલમાં પડી રહેવા જાય છે?’

‘ના એવું પણ નથી, પરંતુ હોટલના રૂપિયા ખર્ચીએ અને ત્યાં ખાલી રાતે સુવા જઈએ તોયે અમદાવાદી તરીકે અમને લાગી આવે છે’

‘ના, પણ મારે ગોવા નથી જવું’

‘તો શું હું એકલો જઉં?’

‘મેં એવું ક્યાં કીધુ છે?’

‘તો, આપણે હિલ સ્ટેશન જઈએ? જેમ કે આબુ.’

‘એ તો એનું એ જ થયું ને?’

‘કેમ, આબુમાં બફારો નહિ લાગે ... તું ગોવા બફારાને કારણે ના પાડતી હતી ને’

‘ના, ગોવા માટે ના પાડવાના બીજા પણ કારણો હતા, અને એ જ કારણો આબુમાં પણ લાગુ પડે છે.’

‘તો તું ચોખ્ખે ચોખ્ખું કહેને તને પેટમાં શું દુખે છે.’

‘તને ખબર તો છે’.

‘તો પછી ક્યાં જઈશું? કેરાલા જવું છે?’

‘કેરાલામાં પછી ખાવાના વાંધા પડશે નહિ? યાદ છે ને સાઉથની ટુર?’.

‘તો પછી સિમલા કુલુ મનાલી જઈએ.’

‘ત્યાં તો ભૈશાબ બહુ ઠંડી પડે છે, હજુ હિમવર્ષા ચાલે છે ત્યાં.’

‘ઠંડી ભગાડવાના ઉપાયો છે’.

‘હા, જેકેટ ખરીદ્યા છે આપણે’.

‘એ સિવાય પણ ઘણા ઉપાય છે.’

‘ત્યાં જઈને જોગીંગ કરવાની મારી ઈચ્છા નથી’.

‘તું સમજતી નથી’.

‘મારે સમજવું પણ નથી’.

‘સારું તો પછી આપણો કોઈ પ્રોગ્રામ ન થતો હોય તો હું ઓફીસના કામે થાઈલેન્ડ જવાનું છે તે ફાઈનલ કરી દઉં.’

‘સારું તો ગોવાની ટીકીટ કરાવી દે ત્યારે’.

--
પત્નીને કન્વીન્સ કરવાના વધુ ઉપાયો જાણવા માટે સંત બેલડી અધીર-બધિરનો રૂબરૂ સંપર્ક કરવા વિનંતી છે. આ અંગે ફીની માહિતી માટે પૂછપરછ આવકાર્ય છે.

મસ્કા ફન
બોલપેનથી ખણવાની ટેવ હોય તો શર્ટમાં લીટા પણ પડે. 

 

Wednesday, March 15, 2017

દૂધના ભાવ

 

કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી | ૧૫-૦૩-૨૦૧૭


Note: Image is not same as published in newspaper

બબ્બે રૂપિયા કરીને દુધના ભાવ વધી રહ્યા છે. નવજાત શિશુને માતાનું જ દૂધ પીવડાવવું જોઈએ એ ઝુંબેશમાં આ ભાવવધારો મદદરૂપ થઇ રહ્યો છે. દુધમાં ફેટ હોય છે અને વધુ ફેટ લેવાથી ફેટ થવાય છે, મેદસ્વીતાની સમસ્યાનો ભાવવધારો કેટલાક અંશે ઉકેલ છે. આ ઉપરાંત દૂધ અને દુધની બનાવટનો ઉપયોગ ઘટે તો ફૂડ પોઈઝનીંગના કેસ પણ ઘટશે એ ફાયદો પણ અમને જણાય છે. દુધના ભાવ વધતા જે છોકરાઓને મમ્મીઓ કાલીઘેલી ભાષામાં ‘લે દુ દુ પી લે’ કહી પાછળ પડતી હતી તે એમ કરવાનું બંધ કરશે. આમ થવાથી મમ્મીઓની ઘેલાશમાં તો ઘટાડો થશે જ પણ છોકરાઓને પણ રાહત થશે. ટીવી પર એક આયુર્વેદાચાર્યને કોઈપણ શારીરિક સમસ્યાના ઉપાય તરીકે રોજ ચા-કોફી બંધ કરવાનું જણાવે છે. આ હિસાબે દૂધ મોંઘુ થતાં, લોકો ચા પીવાનું છોડી દે તો લોકોની તબિયતમાં જરૂર સુધારો આવે. અમુક ઘરોમાં દૂધ કોલ્ડ્રીંકના નામે જે દુધમાં શરબત નાખી ફટકારવામાં આવે છે તે બંધ હવે બંધ થશે, જેનો આનંદ અમે વર્ણવી નથી શકતા (એવા રજનું ગજ ટાઈપના વર્ણનો વાંચવાનો શોખ હોય તો કોઈ કાઠીયાવાડી લેખકના લેખ વાંચવા અથવા ડાયરાના કલાકારને સાંભળી લેવા !).

દુધના ભાવ વધે છે એમ ચા પાણી જેવી થતી જાય છે ખાસ કરીને કીટલી પર. આ ઉપરાંત કપની સાઈઝ નાની થતી જાય છે. હવે તો દવાની ઢાંકણી જેટલા કપમાં ચા પીવડાવવામાં આવે છે, ખાસ કરીને વોલ સિટીમાં ઘરાકને દુકાનદારો આવી ચા પીવડાવે છે. એટલે જ કદાચ દુધના વિકલ્પ તરીકે હવે ધીમે અને મક્કમ રીતે બ્લેક ટી માર્કેટમાં પગ જમાવી રહી છે. આમ તો બ્લેક ટી એ સ્ટેટ્સ સિમ્બોલ છે. અમીરોનું પીણું છે. દિલ્હી યુનીવર્સીટીએ સર્વે કર્યો હોત તો સાયકલ ચલાવનારા આખા દૂધની, મોટરસાઈકલ ધારકો અડધા દુધની અને મોંઘી કાર ધરાવનારા બ્લેક ટી પીવે છે એવું બહાર આવત.

દુધના ભાવ વધે છે પરંતુ દૂધ સાથેની બે મૂળભૂત સમસ્યાઓનું હજુ સુધી સમાધાન નથી આવ્યું. પહેલી દૂધ ફાટી જવાની અને બીજી દૂધ ઉભરાઈ જવાની. દૂધ બીકણ નથી તોયે ફાટે છે. અને એ છલોછલ ન હોય તો પણ એ ઉભરાય છે. એમાય ગુજરાતી સાહિત્યની તકલીફ એ છે કે ફાટેલું દૂધ સાંધી શકાતું નથી અને ઉભરાયેલ દૂધ પર અફસોસ કરી શકાતો નથી. પ્રેશરકુકરમાં ત્રણ સીટી વાગે એટલે દાળ કે કઠોળ ચઢી જાય એમ માનીને ગેસ બંધ કરવાનો રીવાજ છે. પરંતુ દૂધ જયારે ગરમ કરવા મુક્યું હોય ત્યારે એની સામે ફાટી આંખે જોઈ રહેવા સિવાય કોઈ ઉપાય કે એ અંગે અગ્રીમ ચેતવણી આપતું કોઈ ઉપકરણ ઉપલબ્ધ નથી. જો દૂધ ગરમ કરવા મુક્યું હોય અને વચ્ચે મોબાઈલ પર નજર નાખવા જઈએ તો હાઈવેની જેમ જ નજર હટે અને દુર્ઘટના ઘટે છે. એવી જ રીતે ફ્રીજમાં દૂધની તપેલી મુકવાની રહી જાય તો દૂધ ફાટી જાય છે. મોટે ભાગે તો ચામાં આ ફાટેલું દૂધ નાખીએ અને ચા ફાટી જાય ત્યારે પછી આખી ફાટવાની ઘટના ખબર પડે છે. આવા સમયે જેને ચાનો સૌથી વધારે શોખ હોય એને માથે દૂધ લેવા જવાનું કંટાળાજનક કામ ઢોળવામાં આવે છે.

દૂધનો ભાવ જનતા માટે આજે જ નહિ ઐતિહાસિક સમસ્યા હોય એવું લાગે છે. અકબરના વખતમાં બાદશાહે હોજમાં લોટો દૂધ નાખવાનું ફરમાન આપ્યું હતું ત્યારે લગભગ બધા લોકોએ દુધને બદલે પાણી જ નાખ્યું હતું. હવે વિચારો કે પાણી બધું બાદશાહના હોજ ભરવામાં જાય તો રાજ્યમાં દુધના સપ્લાયનું શું થાય? હવે તો મોટાભાગના લોકો પાઉચમાં દૂધ ખરીદે છે એટલે પાણી ઉમેરવાનો પ્રશ્ન નથી રહેતો. બાકી વર્ષો પહેલા શહેરની પાણીની અડધી સમસ્યા આ દુધમાં પાણી નાખવાને લીધે હતી.

ચાનો વિકલ્પ તો કોફી છે. પણ દુધનો વિકલ્પ શું? દ્રોણના પત્ની તો દુધને બદલે લોટનું પાણી અશ્વસ્થામાને પીવડાવી દેતા. અશ્વસ્થામા તો અમર હતો એટલે ગમે તે પીને એ જીવી શકે, પણ આપણે તો માણસ છીએ. આમ તો કુદરતે દૂધ આપવાની ક્ષમતા માત્ર માદા પ્રાણીઓને જ આપી છે. પરંતુ કેટલાક કાળા માથાના માનવી કુદરતને ચેલેન્જ કરી યુરીયા, ફોર્મેલીન, ડીટરજન્ટ વગેરે વડે પણ દૂધ બનાવી જાણે છે. આવા દુધના ભાવ દેશમાં ખાતરની જરૂરીયાતને આધારે નક્કી થતા હશે.

દુધના ભાવ વધતા હવે રૂપિયા દુધે ધોઈને આપી નહિ શકાય. સંસ્કૃતમાં કહ્યું છે કે एकवर्णं यथा दुग्धं भिन्नवर्णासु धेनुषु । અર્થાત જેમ ગાયો જુદાજુદા રંગની હોય છે તેમ છતાં એ બધી એક જ રંગનું દૂધ આપે છે. જેમને ‘દૂધો નહાઓ પૂતો ફલો’ પોસાતું હોવા છતાં નેતાઓ અને અધિકારીઓમાં દુધે ધોયેલા હોય એવા સહેલાઈથી નથી મળતા. અર્થાત બધા જ ભ્રષ્ટ્રાચારના એક જ, કાળા, રંગમાં રંગાયેલા હોય છે. આપણા દેશમાં એક જમાનામાં દૂધ-ઘીની નદીઓ વહેતી હતી એવું કહેવાય છે પરંતુ હવે તો નદીઓમાં ગટરના પાણી જાય છે એટલે દૂધ-ઘીની નહીં ગટરના પાણીની નદીઓ વહે છે. આતો સારું છે કે દિલ્હીના યુગપુરુષ જેવું કોઈ એમ નથી પૂછતું કે ભારતમાં ઘી-દુધની નદીઓ વહેતી હતી એનું પ્રમાણ આપો !

જોકે દેશ અને દુનિયાની ઘટનાઓ અને સમસ્યાઓને પોતાની પ્રોડક્ટ સાથે જોડીને રમૂજી જાહેરાતો બનાવનાર જાણીતા દુધની બટકબોલી બ્રાંડ એમ્બેસેડર છોકરી દુધના ભાવવધારાની સમસ્યા અંગે ચુપ છે, તે બતાવે છે કે હિપોક્રસી માણસોમાં જ નહિ, કાર્ટુનોમાં પણ છે!

મસ્કા ફન

ફેસબુક પર ફેક એકાઉન્ટ શહેરના ગેરકાયદેસર બાંધકામ જેવા છે. એ જેમ છે તેમ સ્વીકારો પણ એમાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરવાથી દૂર રહો.

Wednesday, March 08, 2017

કૂતરાઓના સારા દિવસ જાય છે

કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી | ૦૮-૦૩-૨૦૧૭

દેશમાં દિવસે દિવસે પ્રાણીઓ માટે સહાનુભુતિ વધી રહી છે. ખાસ કરીને કૂતરાઓ માટે. કુતરા પાળવાના નવા નિયમો આવી ગયા છે જેનાથી ઘરમાં કુતરા રાખતા લોકોને માથે જવાબદારી વધી છે. જેમ કે કુતરાને હવે એસીમાં રાખવા પડશે. ડોગ ઓનરે પાંજરા રાખવા પડશે, બેલ્ટ પહેરાવી ડોગ વોક કરાવવો પડશે અને ટોમી જો પોટી કરે તો એ ઉપાડવી પડશે. અમને થાય છે કે મુનસીટાપલી આમ તો શહેરમાં રખડતા કૂતરાની પાલક કહેવાય એ હિસાબે મુનસીટાપલીએ પણ કૂતરાઓ માટે રેનબસેરા ટાઈપ જ નહિ પરંતુ નવી ગાઈડલાઈન્સ અનુસાર એસી શેલ્ટર ઉભા કરવા જોઈએ. ડોગ પાર્ક પણ ઉભા કરવા જોઈએ. જોકે ઉપર દર્શાવેલા અન્ય કામ મુનસીટાપલી કરે એ કામ રેતીમાંથી ઘી કાઢવા જેવું અઘરું છે.

વચ્ચે એક સર્વેક્ષણ થયું હતું તેમાં અમદાવાદમાં દર ૨૫ નાગરિકે કરડવા કે પાછળ પડવા માટે એક શ્વાનની સગવડ મુનસીટાપલીએ કરી છે. આ હિસાબે દરેક સોસાયટી કે ફ્લેટને ઓછામાં ઓછા ૫-૬ કુતરા એલોટ થયા છે. આમ તો આ એલોટમેન્ટમાં મુનસીટાપલીનો કોઈ હાથ નથી. એના માટે કોઈ કમ્પ્યુટરાઈઝ્ડ ડ્રો નથી થયા. આમ પણ કૂતરા દીઠ ૨૫ નાગરિકની ફાળવણી કરેલી છે એટલે કરડવામાં સફળતાનો દર ઉંચો રહેતો હોઈ શ્વાન વર્ગને સંતોષ છે. કૂતરાઓએ પણ સમરસતાપૂર્વક પોતપોતાના વિસ્તાર માર્ક કરી લીધા છે. જે લોકોને દેશમાં અસહિષ્ણુતા અંગે ફરિયાદ હોય એમણે કુતરાનું અમદાવાદ મોડેલ જોઈ લેવું જોઈએ.

અમદાવાદમાં તો ‘દેખ બિચારી કુતરીને કોઈ જાતા ન મારે લાત...’ હિસાબે નિર્ભય થઈને કુતરા કુતરીઓ સ્વૈરવિહાર અને વિહાર ઉપરાંત એમની પ્રકૃતિ અને કુદરતી રીતે જે કરવાનું હોય એ કરે છે. વેલેન્ટાઈન ડેમાં કપલ્સને જાહેરમાં પ્રેમ કરતા જોઈ અમુક અડબંગ દળના કાર્યકરો ટામેટા ફેંકે છે. જોકે કૂતરાઓ જાહેરમાં જે ઈચ્છે એ કરી શકે છે. તેમના ઉપર કોઈ ટામેટા ફેંકતું નથી, અને ઇન ફેક્ટ જો ફેંકે તો એ ખુશી ખુશી ઝીલી અને ખાઈ લે. આ અંગે આપણે આપણા કાન ઢોર જેટલા લાંબા હોય કે ન હોય, આંખ આડા કાન કરવા જ પડે છે. મુનસીટાપલી હજુ શહેરીજનો માટે જનસુવિધાઓ ઉભી કરવા ઝઝૂમી રહી છે ત્યારે કૂતરાઓ માટે ટોઇલેટ બનાવે તેવી અપેક્ષા રાખવી વ્યવહારિક નથી. અને બનાવે તો પણ જે રીતે માણસો માટે સરકારી પૈસાથી બનાવેલા સંડાસોનો ઉપયોગ લોકોએ બેડરૂમ કે પાનના ગલ્લા તરીકે કરવાનો શરુ કર્યો છે એ જોતા કૂતરાઓ માટે ઉભી કરેલી સુવિધાનું ભવિષ્ય કલ્પી શકાય છે. આમ પણ પરાપૂર્વથી કૂતરાઓ સ્વતંત્ર છે જ, આ સંજોગોમાં, અને દુરના ભવિષ્ય સુધી રહેશે તેવું ચારેતરફ દેખાઈ રહ્યું છે.

આપણા દેશવાસીઓ ‘દુઈ રોટી ઔર એક લંગોટી સે હમ ખુશ હૈ રે ભૈયા ...’ ટાઈપના લોકો છે. આપણે ત્યાં આ બે રોટીમાંથી પણ કૂતરા માટે કાઢવાનો મહિમા છે. તો સામે કૂતરા પણ આપણી સાથે રહીને આપણા જેવા સંતોષી થઇ ગયા છે. તમે વિચારો કે એક કૂતરો આપણી પાસે શું માંગે છે? થાંભલો જ ને? તો એની વ્યવસ્થા પણ સરકાર કરે જ છે ને! હકીકતમાં ગામેગામ ટોઇલેટ અને વીજળી પહોંચાડવાની યોજનાના લાભાર્થીઓમાં આઝાદી પહેલાંના સમયથી થાંભલા વગર ટળવળી રહેલા દૂર-સૂદુરના ગામોના કૂતરાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે. પ્રધાનમંત્રીશ્રીએ લાલ કિલ્લા પરથી ૧૮૦૦૦ ગામોમાં વીજળીના થાંભલા નાખવાની જે જાહેરાત કરી હતી એને સૌથી વધુ શ્વાન વર્ગે આવકારી હશે.

આપણે ત્યાના કૂતરાઓમાં એક દૂષણ સર્વ વ્યાપી છે અને એ છે અમથા અમથા દોડાદોડી કરવાનું. કોઈપણ જાતના પ્રયોજન વગર દોડવું એ શક્તિનો વ્યય છે, પછી એ શ્વાનશક્તિ કેમ ન હોય! તો શ્વાનશક્તિને યોગ્ય દિશામાં વાળવાની પહેલ મહારાષ્ટ્ર સરકારે કરી છે. અગાઉ મુંબઈ સરકારે ૧૮૮૭ના જુગાર પ્રતિબંધક ધરામાં ઘોડાની રેસ સાથે કૂતરાની રેસનો પણ સમાવેશ કર્યો હતો. એ પછીથી ‘ડોગ રેસકોર્સીસ લાઈસન્સિંગ એક્ટ ૧૯૭૨’ પણ અસ્તિત્વમાં છે અને નજીકના ભૂતકાળમાં એમાં સુધારા કરીને લાઇસન્સ ધરાવતા રેસકોર્સ પર કૂતરાની રેસ યોજવા આડેના અવરોધો દૂર કરાયા છે. આ બધું કહેવા પાછળનો અમારો આશય એટલો જ કે ગુજરાતના કુતરા મહારાષ્ટ્ર રેસમાં ભાગ લેવા જાય તો અહીં જે શાંતિ થઇ તે ખરી!

કરડવાની બાબતમાં આપણા કૂતરાઓની પરિસ્થિતિ સારી છે. અમેરિકામાં ૩૨ કરોડની વસ્તી સામે સાત કરોડ કૂતરા છે. એટલે કરડવા માટે આપણા એક એક કૂતરાને ૨૫ ઓપ્શન મળે છે તો અમેરિકન કૂતરાને ફક્ત ૬.૪ માણસ મળે છે. આમાં રાઉન્ડ અપ કરો તો પણ ગણીને સાત માણસ મળે. એમાં પણ નાની ઉમરના તો એટલું ફાસ્ટ ભાગતા હોય કે મોં પણ ન પહોચે. બાકી હોય એમ કોર્ટ કેસો અને વળતરની બીકે એનો માલિક એને કોઈને કરડવા પણ ન દે તો ધૂળ પડી એના કૂતરત્વમાં! પણ આ સિવાય આપણા કૂતરાઓએ હરખાવા જેવું નથી કારણ કે એમને ત્યાં કૂતરાઓ માટેના, સ્પા, ફાઈવ સ્ટાર હોટલ, હોસ્પિટલો અને ક્લબો પણ હોય છે. કૂતરાં માટે ખાસ બ્યુટીશીયનો પણ હોય છે અને કૂતરીઓની બ્યુટી કોન્ટેસ્ટ પણ થાય છે! એમના માટે ખાસ ડોગ ફૂડ લાવીને ખવડાવવામાં આવતું હોય છે. એમને ઠંડી ન લાગે એ માટે કપડા પણ ફેરવવામાં આવતા હોય છે. અમુક સનકી લોકો કૂતરા માટે મિલકત પણ છોડી જતા હોય છે. એટલે કૂતરું નહિ તો કૂતરાની પૂછડી રૂપે સરકારે આ દિશામાં થોડું કામ કરવાનો નિર્ધાર જાહેર કર્યો છે એનો અમને આનંદ છે, ભલે અમે એના લાભાર્થી નથી.

મસ્કા ફન
અધીર: કૂતરાનો સંઘ કાશીએ શું કામ જતો હશે?
બધિર : કાશીમાની કૂતરીને પરણવા!

Wednesday, March 01, 2017

વોશરમેનના ડોબરમેન જેવી પરિસ્થિતિ

કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી | ૦૧-૦૩-૨૦૧૭

બીલ ગેટ્સ વિન્ડોઝ ઓપરેટીંગ સીસ્ટમની ભેટ આપીને પોતે દુનિયાનો સૌથી પ્રખ્યાત માણસ બની ગયો, પણ આ વિન્ડોઝ માર્કેટમાં આવી ત્યારથી હેંગ થઈ જવા માટે કુખ્યાત છે. કન્ડકટરની સ્મશાનયાત્રા જેમ દરેક બસ-સ્ટેન્ડે અટકતી અટકતી ચાલે એમ એના શરૂઆતના વર્ઝન ચાલતા. જુના જમાનામાં જેમ રેડીઓને ટપલા મારી મારીને ચલાવતા અમુક જુગાડુઓ તો કોમ્પ્યુટરને પણ ટપલા મારીને ચાલતું કરવાની કોશિશ કરતા. હવે જોકે સુધર્યું છે. ન સુધર્યું હોત તો પણ વાંધો ન આવત કારણ કે ભારતમાં ધરમની ગાયના દાંત ગણવામાં આવતા નથી. અર્થાત આપણે ત્યાં મોટેભાગે પાઈરેટેડ વર્ઝન વપરાતા હોવાથી મોટાંભાગના લોકો મોટું મન કરી આવી ક્ષતિ ચલાવી લે છે. બાકી એ જમાનામાં કહેવાતું કે જયારે જયારે વિન્ડોઝ હેંગ થાય ત્યારે બીલ ગેટ્સના માથાનો એક વાળ ખરતો હોત તો એ સાડા ત્રણ મિનીટમાં અનુપમ ખેર બની જાત! 
 
હેંગ થવું એટલે કે લટકવું એટલે ન ચાલુ કે ન બંધ હોય એવી લપટી સ્વીચ જેવી અવસ્થા. એક બસમાં બેઠા હોવ અને પાછળ સીધી આપણા ઘર સુધી જતી બસ દેખાય એટલે ઉતાવળે આ બસમાંથી ઉતરી જઈએ અને જેમાં ચઢવાનું હતું એ બસ ઉભી ન રહે એ સ્થિતિ. માથામાં વાળ અમુક હદ સુધી ઓછા થાય કે ટાલીયા કહેવાઈએ પણ નહિ પરંતુ ટાલ પડશે એવી ગભરામણ છાતીમાં માળો કરી જાય એ વચ્ચેની અવસ્થા. બિલ્ડરને રૂપિયા આપો અને તમને એ ફ્લેટનું પઝેશન આપે એ વચ્ચેનો ગાળો. હેંગ થઇ જવું એટલે છોકરી “ના” પણ ના પાડે અને “હા” પણ ના પાડે એ વચ્ચેની ભયંકર પરિસ્થિતિ. એન્ગેજમેન્ટ અને મેરેજ વચ્ચેની અવસ્થા પણ આવી જ છે. જેમાં નવા ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરાતા નથી અને જે ઇન્વેસ્ટમેન્ટ થઈ ગયું છે એના રીટર્ન બહુ મળતા નથી. ટૂંકમાં વોશરમેનના ડોબરમેન જેવી પરિસ્થિતિ; ન સોસાયટીના કે ન રીવરફ્રન્ટના !

અર્થની રીતે હેંગ થવું એટલે કે લટકવાની ક્રિયા ઘણી જ ક્લિષ્ટ છે. જેમ કે ગંભીર ગુનો સાબિત થાય તો ગુનેગારને ફાંસી પર લટકાવી દેવામાં આવે છે. આ પ્રકારના લટકવામાં એક છેડો ફિક્સ હોય અને બીજા છેડા ઉપર - આ કિસ્સામાં - માણસ લટકી જતો હોય છે. ખીંટી ઉપર શર્ટ લટકાવવામાં આવે છે. છતમાંથી ઝૂમ્મર અને પંખા લટકતા હોય છે. કાનમાં ઈયરીંગ્ઝ અને ગળામાંથી ટાઈ લટકતી હોય છે. ફ્લેટમાં ઉપરના માળે રહેનારા લોકો દૂધ-શાક લેવા માટે દોરીના છેડે બાસ્કેટ કે થેલી બાંધીને બાલ્કનીમાંથી લટકાવતા હોય છે. આ કિસ્સામાં ઉપરની બાજુનો છેડો કસીને બાંધેલો ન હોય તો નીચે ઉતરવું પડતું હોય છે. આપણે ત્યાં પરંપરા મુજબ આ કામ માટે બિનવપરાશી લેંઘા અને ચણીયાના નાડા જોડીને ચલાવવામાં આવતા હોય છે જે ભાર ખમી શકતા ન હોઈ ભોંયતળિયાના ધક્કા ખાવાનું પ્રમાણ ઊંચું હોય છે.

એકવાર ગુજલીશમાં ‘હેંગ થવું’ એટલે ‘લટકવું’ એવો અર્થ પકડો પછી તો એના ઘણા અર્થ નીકળે એમ છે. ઘણીવાર લબડી પડવા કે રખડી પડવાના અર્થમાં પણ એનો પ્રયોગ થતો હોય છે. પક્ષપલટો કરીને હરીફ પક્ષમાં જનાર જો ચૂંટણીમાં હારી જાય ત્યારે એ ‘લટકી પડ્યો’ ગણાય છે. આ અવસ્થા પણ વોશરમેનના ડોબરમેન જેવી છે. પોતાના મૂળ પક્ષમાં તો એ તિરસ્કૃત હોય જ છે પરંતુ નવા પક્ષમાં જેની ટીકીટ કાપીને ઘુસ્યા હોય એ પણ એના દુશ્મન બની જાય છે. પ્રમોશન માટે પોતાના જ સાથીઓ સાથે દગો કરીને કાવાદાવાથી પ્રમોશન મેળવવા જતા લટકી પડનારની પણ આ જ હાલત હોય છે. આવી રીતે લટકી પડવામાં બોસના હાથમાં રહેલો બીજો છેડો જવાબદાર હોય છે. બોસના હાથમાં ઘણા છેડાં હોય છે. એ ધારે એને લટકાવી શકે અને ધારે એને છુટ્ટો દોર આપી શકે છે.

ઇંગ્લીશમાં કહેવત છે – A bird in hand worths two in the bush. અર્થ સ્વયં સ્પષ્ટ છે. ગુજરાતીમાં ‘હાથમાં તે બાથમાં’ એવું કહેવાય છે. સંસ્કૃતમાં સ્થિર કે પ્રાપ્ત કરી શકાય એવા લક્ષ્યને પડતું મુકીને હેતુહીન-અસ્પષ્ટ-અનિશ્ચિત ધ્યેય પાછળ ભાગનાર માટે આવું જ કૈંક કહ્યું છે,

यो ध्रुवाणि परित्यज्य अध्रुवं परिषेवते|
ध्रुवाणि तस्य नश्यन्ति अध्रुवं नष्टमेव हि||
 
આ રીતે રખડી પડનારની હાલત મૃગજળ પાછળ દોડનાર હરણ જેવી હોય છે.

ઘણીવાર આવી રીતે આંધળું સાહસ કરતા લટકી જનાર લોકો ભોંઠા પડવાને બદલે એ પરિસ્થિતિ સ્વેચ્છાએ જ સ્વીકારી હોવાનો દાવો કરતા હોય છે જેને બાકીના લોકો ‘ટંગડી ઉંચી’ ગણાવતા હોય છે. અલબત્ત, આથી વિરુદ્ધ આનંદી કાગડાઓ પણ હોય છે જે ગમે તે પરિસ્થિતિમાં સ્વસ્થ રહેતા હોય છે. આવા લોકો પૂરી તૈયારી સાથે સાહસ કરતા હોય છે. ઘણીવાર વ્યક્તિનો પ્રયત્ન સાચી દિશામાં હોય છે પણ પરિસ્થિતિ વિપરીત હોય છે. આ સંજોગોમાં સાચા કર્મયોગીઓ ત્રિશંકુની જેમ પોતાનું અલગ સ્વર્ગ રચતા હોય છે.

બાળપણથી લઈને બુઢાપા સુધી જીંદગીમાં તો લટકવાનો અનુભવ દરેકે કર્યો જ હોય છે, ફરક એટલો જ કે યુવાનીમાં લટકવાની, એ પણ જાતે, મઝા આવે છે જયારે અમુક ઉંમરમાં લટકી પડો તો બ્લડપ્રેશર વધી જાય છે. ટૂંકમાં બધો આધાર લટકવાની રીત પર છે. આમ છતાં અમે માનીએ છીએ કે લટકીને લાંબા થવા કરતાં કર્મથી ઊંચા બનવું જોઈએ.

મસ્કા ફન


પકો: બકા આ અર્બન ગુજરાતી મુવી એટલે ?

બકો: અર્બન ગુજરાતી મુવી એટલે મુન્સીટાપલીનું ખોદકામ, બધા ક્યારે પૂરું થશે એની રાહ જોતા હોય છે
!