કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી ૧૭-૦૫-૨૦૧૭
દેશ વિદેશના લાખો કમ્પ્યુટરને એક વાઈરસ દ્વારા હાઈજેક કરવામાં આવ્યા છે. કમ્પ્યુટરોમાં સંગ્રહ કરેલી લાખો ફાઈલોને લોક કરી દેવામાં આવી છે. રૂપિયા આપો તો તાળું ખુલે નહીતર કોમ્પ્યુટરમાં રહેલી માહિતી કાગળ નહીં પણ વર્ચ્યુઅલી હવા થઇ જાય. આ સાયબર ખંડણી પાછી પૈસાથી ખરીદેલા ભેદી ડીજીટલ બીટ-કોઈનના સ્વરૂપે આપવાની છે. ભેદી એટલા માટે કે બીટકોઈનની આપ-લેને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે કોઈ સત્તાવાર તંત્ર નથી. એટલે સુધી કે આ બીટ-કોઈનનો શોધક સતોશી નાકામોટો નામના શખ્શની સાચી ઓળખ કરવાની પણ બાકી છે. છતાં આખું તંત્ર ૨૦૦૯થી ચાલે છે! એક સમયના ખેતીપ્રધાન દેશના કમ્પ્યુટર નિષ્ણાતો સમસ્યાનો હલ શોધવામાં લાગ્યા છે. આવી જ રીતે આપણી જીંદગીમાં પણ ઘણા વાઈરસ આપણી જાણ બહાર ઘુસી જાય છે, જેને કાઢવા માટે મોટી કિંમત ચૂકવવી પડે છે. તમાકુ અને ધુમ્રપાન આમાં ટોચ પર છે.
વાઈરસ એ છે જે તમારે જાપાન જવું હોય અને ચીન પહોંચાડી દે. એને વ્યાખ્યામાં બાંધવો મુશ્કેલ છે. તાત્ત્વિક રીતે વાઈરસ એટલે ફ્રી સોફ્ટવેર સાથે ડાઉનલોડ થતો કોસ્ટલી કચરો. એટલે એક રીતે જોઈએ તો વાઈરસ એટલે પતિ સાથે મફત મળતા સાર વગરના સાસરીયા કહી શકાય. બાય વન ગેટ મેની ફ્રી! વાઈરસ એટલે ચોપરાની ફિલ્મમાં જોવા મળતો ઉદય ચોપરા અને એકતા કપૂરની ફિલ્મમાં જોવા મળતો તુસ્સાર કપૂર. વાઈરસ એટલે કોયલના માળામાં ઉછરતા કાગડાના બચ્ચા. વાઈરસ એટલે પુસ્તકમેળામાં જોવા મળતા કેરિયર કાઉન્સેલિંગના સ્ટોલ. વાઈરસ એટલે સાહિત્યકારોના પ્રવચન વચ્ચે નેતાનું ભાષણ. જેમ મેટ્રીમોની સાઈટ પર પ્રોફાઇલમાં કાચો કુંવારો લખ્યું હોય એવો પરપ્રાંતીય છોકરો પરણ્યા પછી અગાઉ પરણેલો નીકળે એમ વાઈરસ ઘણીવાર નિર્દોષ દેખાતી કોમ્પ્યુટર ફાઈલના સ્વરૂપે હોય છે જેને ખોલ્યા પછી એ પોતાનું પોત પ્રકાશે છે. આવા વાઈરસ વણજોયતા જ હોય.
પ્રેમની જેમ વાઈરસ એ અનુભૂતિનો વિષય છે. જે રીતે ગુજરાતી સુગમ સંગીતના સંચાલકો સત્તાવનમી વાર ‘સાંવરિયો ...’ અને અઠ્ઠાણુમી વાર ‘આંખનો અફીણી...’ ગીતને રજુ કરતી વખતે થાક્યા વગર અલગ અલગ રીતે બોલી શકે છે, એમ જ એ જો વાઈરસ વિષે વાત કરે તો એમ કહે કે વાઈરસ એ વા વગર ફેલાતો એવો રસ છે જે પીને મદમસ્ત થવાને બદલે ત્રસ્ત થઈ જવાય છે. બીજો એમ પણ કહે કે વાઈરસ એટલે વાય-રસ, અંગ્રેજી કક્કો-બારાખડીમાં આવતો છેલ્લેથી બીજો આવતો ‘વાય’ નામનો દસમો અળખામણો રસ. તો કોઈ સાઉથ-વેસ્ટ ગુજરાતમાં વસતા લેખકડાને જો વાઇરસનું રસદર્શન કરવાનું કહેવામાં આવે તો એ એમ કહે કે કમ્પ્યુટરની (જો તમને વાપરતા આવડતું હોય તો) માયાવી સેન્સરમુક્ત દુનિયામાં અડાબીડ ઉગેલા વેબજાળાની વેવલા બિરાદરો દ્વારા થતી લાળઝાંણ મુલાકાતપશ્ચાત આવતા કુંવારી કોડભરી કેરેબિયન કન્યાઓના લસ્ટફુલ ઇન્વીટેશન ઉપર જયારે ક્લિક કરવાના અભરખા જાગે ત્યારે જંક જાહેરાતો જ્યાં ત્યાં દેખા દે અને ઓપરેટીંગ સીસ્ટમ વિદેશી સ્કી-ફી ફિલ્મોમાં બતાવતી કોમ્પ્લેક્સ કરામતો વગર મહેનતે કરી બતાવે એવી અત્યારના યુવાધન જેવી બિન્દાસ અને બીસ્ટફૂલ અવસ્થાના સર્જક એટલે વાઈરસ. વાતમાં ટપ્પો ના પડ્યો ને? અમને પણ નથી પડ્યો. અહીં વાત વાઇરસની છે. તમે શું સમજ્યા? લેખકોનું કામ છે એટલે એ લખે. આપણે એમાં ઊંડા ઉતરવા જઈએ તો આપણા મગજમાં ‘વિચાર વાઈરસ’ લાગી જાય.
વગર નિમંત્રણે ટપકી પડતો હોઈ વાઇરસને અતિથી કહેવાનું મન ગમે તેને થાય. એ કહીને નથી આવતો એ એની ખાસિયત છે. અતિથી બહુ ઓવરરેટેડ શબ્દ છે. કાઠીયાવાડમાં અતિથિનો મહિમા ગાતાં જેટલા ગીતો છે એટલા જ આપણે ત્યાં મહેમાન વિશેના જોક્સ પણ ચાલે છે; ખાસ કરીને જામી પડેલા મહેમાનો ઉપરના. આપણા આંગણીયા પૂછીને કોઈ આવે તો એને આવકારો દેવાના ગીતો લખવા એક વસ્તુ છે પણ એવા અતિથી તમારા કમ્પ્યુટરમાં ઘૂસીને ડેટાની ડસ્ટ કરી નાખે તેનું ચાંદલા કરીને સ્વાગત કરવાને બદલે એન્ટીવાઈરસ વડે કચુમ્બર કે સીઝન છે એટલે છૂંદો જ કરવો વધુ યોગ્ય છે. પણ એમ વાઇરસને પકડીને ધોઈ નાખવો એ રીંગણના લીસ્સા ચમકદાર ભુટ્ટાને સાફ કરવા જેટલું સરળ નથી હોતું.
વાઈરસ મહેમાનની જેમ જતા જતા છોકરાને વીસ કે પચાસની નોટ પકડાવીને નથી જતો, એ તો પડ્યો પોદળો ધૂળ લઈને જ ઉખડે એમ કાઢતી વખતે એ યજમાનને ખર્ચ ક્યાં તો નુકસાન કરાવીને જાય છે. એક રીતે જુઓ તો વાઈરસ એ વોટ્સેપ ગ્રુપમાં રાત-દિવસ જોયા વગર જુના, લાંબા, ચવાઈ ગયેલા, બાલીશ ફોરવર્ડઝની ઝાડી વરસાવતા નવરા વડીલ જેવા હોય છે. એ તમારી નજર હેઠળ એમનો કારોબાર ચલાવતા હોય છે. જેમ કોમ્પ્યુટર વાઈરસ ફાઈલની સાઈઝ વધારી દેતા હોય છે એમ એ તમારા મોબાઈલનું સ્ટોરેજ એમના જંક મેસેજીસથી ભરવું એમની ફિતરત છે. પણ વોટ્સેપ ગ્રુપમાં મેસેજરૂપી વ્હાલ વરસાવતા વડીલની જેમ વાઈરસનો કોઈ ઈલાજ નથી. કારણ કે વાઈરસ છે તો એન્ટીવાઈરસ કંપનીઓનો ધંધો છે !
ધંધામાં સદા અગ્રેસર ગુજરાતીઓ વાઈરસ નામના પ્રોબ્લેમને ઓપોર્ચ્યુનિટીમાં ફેરવી નાખવા વાઇરસના નામ ગુજરાતી ફિલ્મ ટાઈટલમાં વાપરે તો? તો આપણ ને અગામી વર્ષમાં ‘વાયરા વણજોયતા વાઈરસના’, ‘વાઈરસના રસ પીધા મેં જાણી જાણી’, ‘વાંકાનેરનો વાઈરસ’, ‘વિસામા વાઈરસ વગરના’ તો અર્બન ગુજરાતી ફિલ્મ સમાજ ‘બ્રાઈટ સાઈડ ઓફ વાઈરસ’, ‘કેવી રીતે કાઢીશ વાઈરસ’ અને ગુજરાતી નાટકમાં ‘વાઈફ નામે વાઈરસ’ કે ‘ગુજ્જુભાઈએ વાઈરસ ભગાડ્યા’ સાંભળવા ના મળે તો જ નવાઈ!
મસ્કા ફન
હંસા : પ્રફુલ વોટ ઈઝ વાયરસ ?
પ્રફુલ : વાયરસ હંસા, તું રોજ રોજ રસ રોટલી બનાવે તો બાપુજી કંટાળી ને શું કહે છે?
હંસા : વ્હાય રસ ? વાય રસ ? .... અહં ...
વાઈરસ એ છે જે તમારે જાપાન જવું હોય અને ચીન પહોંચાડી દે. એને વ્યાખ્યામાં બાંધવો મુશ્કેલ છે. તાત્ત્વિક રીતે વાઈરસ એટલે ફ્રી સોફ્ટવેર સાથે ડાઉનલોડ થતો કોસ્ટલી કચરો. એટલે એક રીતે જોઈએ તો વાઈરસ એટલે પતિ સાથે મફત મળતા સાર વગરના સાસરીયા કહી શકાય. બાય વન ગેટ મેની ફ્રી! વાઈરસ એટલે ચોપરાની ફિલ્મમાં જોવા મળતો ઉદય ચોપરા અને એકતા કપૂરની ફિલ્મમાં જોવા મળતો તુસ્સાર કપૂર. વાઈરસ એટલે કોયલના માળામાં ઉછરતા કાગડાના બચ્ચા. વાઈરસ એટલે પુસ્તકમેળામાં જોવા મળતા કેરિયર કાઉન્સેલિંગના સ્ટોલ. વાઈરસ એટલે સાહિત્યકારોના પ્રવચન વચ્ચે નેતાનું ભાષણ. જેમ મેટ્રીમોની સાઈટ પર પ્રોફાઇલમાં કાચો કુંવારો લખ્યું હોય એવો પરપ્રાંતીય છોકરો પરણ્યા પછી અગાઉ પરણેલો નીકળે એમ વાઈરસ ઘણીવાર નિર્દોષ દેખાતી કોમ્પ્યુટર ફાઈલના સ્વરૂપે હોય છે જેને ખોલ્યા પછી એ પોતાનું પોત પ્રકાશે છે. આવા વાઈરસ વણજોયતા જ હોય.
પ્રેમની જેમ વાઈરસ એ અનુભૂતિનો વિષય છે. જે રીતે ગુજરાતી સુગમ સંગીતના સંચાલકો સત્તાવનમી વાર ‘સાંવરિયો ...’ અને અઠ્ઠાણુમી વાર ‘આંખનો અફીણી...’ ગીતને રજુ કરતી વખતે થાક્યા વગર અલગ અલગ રીતે બોલી શકે છે, એમ જ એ જો વાઈરસ વિષે વાત કરે તો એમ કહે કે વાઈરસ એ વા વગર ફેલાતો એવો રસ છે જે પીને મદમસ્ત થવાને બદલે ત્રસ્ત થઈ જવાય છે. બીજો એમ પણ કહે કે વાઈરસ એટલે વાય-રસ, અંગ્રેજી કક્કો-બારાખડીમાં આવતો છેલ્લેથી બીજો આવતો ‘વાય’ નામનો દસમો અળખામણો રસ. તો કોઈ સાઉથ-વેસ્ટ ગુજરાતમાં વસતા લેખકડાને જો વાઇરસનું રસદર્શન કરવાનું કહેવામાં આવે તો એ એમ કહે કે કમ્પ્યુટરની (જો તમને વાપરતા આવડતું હોય તો) માયાવી સેન્સરમુક્ત દુનિયામાં અડાબીડ ઉગેલા વેબજાળાની વેવલા બિરાદરો દ્વારા થતી લાળઝાંણ મુલાકાતપશ્ચાત આવતા કુંવારી કોડભરી કેરેબિયન કન્યાઓના લસ્ટફુલ ઇન્વીટેશન ઉપર જયારે ક્લિક કરવાના અભરખા જાગે ત્યારે જંક જાહેરાતો જ્યાં ત્યાં દેખા દે અને ઓપરેટીંગ સીસ્ટમ વિદેશી સ્કી-ફી ફિલ્મોમાં બતાવતી કોમ્પ્લેક્સ કરામતો વગર મહેનતે કરી બતાવે એવી અત્યારના યુવાધન જેવી બિન્દાસ અને બીસ્ટફૂલ અવસ્થાના સર્જક એટલે વાઈરસ. વાતમાં ટપ્પો ના પડ્યો ને? અમને પણ નથી પડ્યો. અહીં વાત વાઇરસની છે. તમે શું સમજ્યા? લેખકોનું કામ છે એટલે એ લખે. આપણે એમાં ઊંડા ઉતરવા જઈએ તો આપણા મગજમાં ‘વિચાર વાઈરસ’ લાગી જાય.
વગર નિમંત્રણે ટપકી પડતો હોઈ વાઇરસને અતિથી કહેવાનું મન ગમે તેને થાય. એ કહીને નથી આવતો એ એની ખાસિયત છે. અતિથી બહુ ઓવરરેટેડ શબ્દ છે. કાઠીયાવાડમાં અતિથિનો મહિમા ગાતાં જેટલા ગીતો છે એટલા જ આપણે ત્યાં મહેમાન વિશેના જોક્સ પણ ચાલે છે; ખાસ કરીને જામી પડેલા મહેમાનો ઉપરના. આપણા આંગણીયા પૂછીને કોઈ આવે તો એને આવકારો દેવાના ગીતો લખવા એક વસ્તુ છે પણ એવા અતિથી તમારા કમ્પ્યુટરમાં ઘૂસીને ડેટાની ડસ્ટ કરી નાખે તેનું ચાંદલા કરીને સ્વાગત કરવાને બદલે એન્ટીવાઈરસ વડે કચુમ્બર કે સીઝન છે એટલે છૂંદો જ કરવો વધુ યોગ્ય છે. પણ એમ વાઇરસને પકડીને ધોઈ નાખવો એ રીંગણના લીસ્સા ચમકદાર ભુટ્ટાને સાફ કરવા જેટલું સરળ નથી હોતું.
વાઈરસ મહેમાનની જેમ જતા જતા છોકરાને વીસ કે પચાસની નોટ પકડાવીને નથી જતો, એ તો પડ્યો પોદળો ધૂળ લઈને જ ઉખડે એમ કાઢતી વખતે એ યજમાનને ખર્ચ ક્યાં તો નુકસાન કરાવીને જાય છે. એક રીતે જુઓ તો વાઈરસ એ વોટ્સેપ ગ્રુપમાં રાત-દિવસ જોયા વગર જુના, લાંબા, ચવાઈ ગયેલા, બાલીશ ફોરવર્ડઝની ઝાડી વરસાવતા નવરા વડીલ જેવા હોય છે. એ તમારી નજર હેઠળ એમનો કારોબાર ચલાવતા હોય છે. જેમ કોમ્પ્યુટર વાઈરસ ફાઈલની સાઈઝ વધારી દેતા હોય છે એમ એ તમારા મોબાઈલનું સ્ટોરેજ એમના જંક મેસેજીસથી ભરવું એમની ફિતરત છે. પણ વોટ્સેપ ગ્રુપમાં મેસેજરૂપી વ્હાલ વરસાવતા વડીલની જેમ વાઈરસનો કોઈ ઈલાજ નથી. કારણ કે વાઈરસ છે તો એન્ટીવાઈરસ કંપનીઓનો ધંધો છે !
ધંધામાં સદા અગ્રેસર ગુજરાતીઓ વાઈરસ નામના પ્રોબ્લેમને ઓપોર્ચ્યુનિટીમાં ફેરવી નાખવા વાઇરસના નામ ગુજરાતી ફિલ્મ ટાઈટલમાં વાપરે તો? તો આપણ ને અગામી વર્ષમાં ‘વાયરા વણજોયતા વાઈરસના’, ‘વાઈરસના રસ પીધા મેં જાણી જાણી’, ‘વાંકાનેરનો વાઈરસ’, ‘વિસામા વાઈરસ વગરના’ તો અર્બન ગુજરાતી ફિલ્મ સમાજ ‘બ્રાઈટ સાઈડ ઓફ વાઈરસ’, ‘કેવી રીતે કાઢીશ વાઈરસ’ અને ગુજરાતી નાટકમાં ‘વાઈફ નામે વાઈરસ’ કે ‘ગુજ્જુભાઈએ વાઈરસ ભગાડ્યા’ સાંભળવા ના મળે તો જ નવાઈ!
મસ્કા ફન
હંસા : પ્રફુલ વોટ ઈઝ વાયરસ ?
પ્રફુલ : વાયરસ હંસા, તું રોજ રોજ રસ રોટલી બનાવે તો બાપુજી કંટાળી ને શું કહે છે?
હંસા : વ્હાય રસ ? વાય રસ ? .... અહં ...
No comments:
Post a Comment